Komende lente zal er ook weer een online versie van de populaire cursus “Slimme honden! – De intelligentie van honden” worden georganiseerd. Deze online cursus bestaat uit 3 bijeenkomsten van 4 uur via het programma Zoom, die zullen worden gehouden van 11.00 tot 15.00 uur. De cursus zal plaatsvinden op dinsdag 28 mei, dinsdag 4 juni en donderdag 6 juni. Tijdens deze cursus zal psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas een vrolijk en up to date overzicht geven van wetenschappelijk onderzoek naar de intelligentie of cognitie van honden. De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over het mentale leven van honden.

Beschrijving cursus:

Al tienduizenden jaren leven mensen samen met honden. De afgelopen 30 jaar vinden er heel veel nieuwe studies plaats naar de intelligentie of cognitie van honden. Zo zijn er inmiddels aparte instituten opgericht aan universiteiten over de hele wereld waar intelligentie-onderzoek met honden wordt gedaan: het Family Dog Project aan de Universiteit van Boedapest (Adam Miklosi), het Clever Dog Lab aan de Universiteit van Wenen (Ludwig Huber) en het Duke Canine Cognition Center aan de Duke University in de Verenigde Staten (Brian Hare). Uit deze recente studies blijkt dat honden veel slimmer zijn dan we tot nu toe dachten. Honden blinken vooral uit in sociale intelligentie, waardoor ze ook zeer goed met mensen kunnen samenleven. Tijdens deze cursus zal dr. Rivas uitgebreid ingaan op de uitkomsten van al deze recente onderzoeken met honden. De cursus geeft U een goed overzicht van de huidige stand van zaken op het gebied van de wetenschappelijke kennis over de intelligentie van honden. Dat zal voor een deel ook Uw eigen beeld veranderen van waar honden toe in staat zijn qua intelligentie. De cursus bestaat uit de volgende 3 delen.

Deel 1. Dinsdag 28 mei 2024.

Onderwerpen: Inleiding. Geschiedenis onderzoek intelligentie honden. De domesticatiegeschiedenis van honden. Het domesticatie-experiment met zilvervossen. Begrip van menselijke communicatieve signalen. Recente studies naar het begrip van menselijke communicatieve signalen.

Omschrijving: Wat is intelligentie of cognitie? Al meer dan 100 jaar vindt er onderzoek plaats naar de intelligentie van honden en andere dieren, maar honden werden lange tijd genegeerd als domme, “onnatuurlijke” dieren. We bespreken kort de gedachten over hondenintelligentie van Charles Darwin, Pavlov, Thorndike, Lloyd Morgan, het behaviorisme en de cognitieve revolutie in de vergelijkende psychologie en ethologie. Wie waren de voorouders van honden? De zintuigen van de hond: informatiekanalen van kennis. Hoe heeft de domesticatie van honden plaatsgevonden? Hebben wolven zichzelf eigenlijk gedomesticeerd tot honden? Wat voor implicaties heeft het langlopende experiment met tamme zilvervossen voor de domesticatie van honden? En wat betekent de domesticatiegeschiedenis voor de gerichtheid van honden op mensen en het begrijpen van menselijke communicatieve signalen zoals wijzen en blikrichting? Tenslotte behandelen we recente studies met honden, wolven en andere hondachtigen die een ander licht werpen op de domesticatie hypothese van Brian Hare.

Deel 2. Dinsdag 4 juni 2024.

Onderwerpen: Taalonderzoek. De (intentionele) communicatie van honden. Begrip van het zien, horen en weten van mensen.

Omschrijving: We beginnen met taalonderzoek met honden. We behandelen de “wonderhonden” uit het begin van de 20e eeuw en de lessen van het paard Slimme Hans. Hoeveel menselijke woorden kunnen honden snappen? Kunnen ze ook categorie woorden zoals “bal” of “frisbee” leren begrijpen? Zijn sommige honden extra goed in het begrijpen van woorden? Is de communicatie van honden doelbewust of intentioneel te noemen? Drukken honden verschillende zaken uit met hun communicatieve geluiden? Hoe goed kunnen mensen de emoties van honden in hun geblaf herkennen? Begrijpen honden wat mensen zien, horen en weten? Letten ze daar op bij de interactie met de mens en proberen honden zo ongemerkt stout of ongehoorzaam te zijn?

Deel 3. Donderdag 6 juni 2024.

Onderwerpen: Basale cognitie. Fysieke intelligentie. Sociaal leren en imitatie. Samenwerking, empathie en rouw.

Omschrijving: Hebben honden door dat voorwerpen blijven bestaan (object-permanentie) en hoe gedragen ze zich in spannende onderzoeken als de toverbeker? Kunnen honden verschillende hoeveelheden onderscheiden? Hebben ze ook een vorm van zelfbewustzijn? En hoe ver reikt hun intelligentie over de fysieke wereld en de causale verbanden tussen voorwerpen? Waaruit bestaat hun ruimtelijke cognitie? Zijn ze in staat tot samenwerking bij coöperatief touwtrekken? Wat leren honden door sociale observatie en zijn ze in staat tot imitatie? Hoe herkennen ze een ander als specifiek individu en hoe vormen ze zich een oordeel over de ander? Kunnen honden besmet raken met de emoties van mensen? Verzoenen honden zich na een conflict en troosten ze elkaar? Bestaat er bewijs voor empathie bij honden? Helpen ze mensen als die iets nodig hebben? En wat is er bekend over rouw bij honden en de emotionele hechting en neurochemie (waaronder het hormoon oxytocine) in de relatie van honden met de mensen met wie ze samenleven?

Cursusboek (niet verplicht):

Bij deze cursus gebruiken we als cursusboek De wijsheid van honden. Over intelligentie en gedrag van ons meest geliefde huisdier van Brian Hare & Vanessa Woods. Dat is de Nederlandse vertaling van The genius of dogs. How dogs are smarter than you think, geschreven door professor in de evolutionaire antropologie Brian Hare, co-directeur van het Duke Canine Cognition Center aan de Duke University in North Carolina (VS). Hoewel dit boek alweer in 2013 is verschenen is het nog steeds het meest geschikte overzicht voor een algemeen publiek van de resultaten van al het recente onderzoek naar de intelligentie van honden. Wij ontvangen herhaald verzoeken om dit boek als cursusboek bij deze cursus te blijven gebruiken. Tijdens de cursus gelden per Zoom bijeenkomst een aantal hoofdstukken uit dit boek als voorbereiding. De cursisten kunnen deze hoofdstukken dan vantevoren lezen en daarbij vragen noteren, zowel over de tekst als men iets niet snapt, als over de inhoud, wanneer men een discussievraag heeft. Deze vragen kunnen dan op de cursus zelf worden gesteld en gezamenlijk behandeld worden. De aanschaf van het cursusboek is volledig facultatief, dus niet verplicht om aan de cursus mee te kunnen doen. Men kan de cursus namelijk ook prima volgen zonder het cursusboek te hebben gelezen, aangezien dr. Rivas de belangrijkste materie uit het boek in de vorm van een samenvatting zal presenteren. Het ISBN nr van het boek is: 9789026323980, is uitgegeven bij Ambo/Anthos in Amsterdam en is te bestellen in de boekhandel of op internet. 

Voor wie? De cursus is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in de intelligentie van honden, of men nu wel of niet zelf een huishouden deelt met een hond. Daarnaast is deze zeer geschikt voor mensen die professioneel met honden werken, zoals dierenartsen en hondengedragstherapeuten. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Alle deelnemers krijgen na afloop een digitaal persoonlijk certificaat van deelname. 

Voertaal: De voertaal tijdens de cursus is Nederlands. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Kosten. Deelname aan de cursus kost 140 euro. Dit onderwijs is BTWvrij.

Korting voor mensen met minder draagkracht. Voor mensen met minder draagkracht, dat wil zeggen, mensen die moeten rondkomen van een inkomen rond het sociale minimum, bestaat er een speciale korting. Men betaalt dan 40 euro voor deelname aan de cursus.

Data en tijden. De cursus wordt in de vorm van 3 Zoom bijeenkomsten georganiseerd op de volgende 3 data: dinsdag 28 mei, dinsdag 4 juni en donderdag 6 juni 2024. Elke bijeenkomst begint om 11.00 en eindigt om 15.00 uur. Er zullen een drietal pauzes van 10 minuten per bijeenkomst zijn.

Benodigdheden voor deelname. Om deel te kunnen nemen aan deze online cursus heeft U een computer of tablet nodig, met een ingebouwde camera en microfoon. Daarnaast is een goed werkende internet verbinding van belang. Ook zult U vooraf het gratis programma Zoom Basic moeten downloaden via de webpagina http://www.zoom.us Als U zich heeft opgegeven, ontvangt U een uitgebreide uitleg hoe U Zoom moet downloaden en hoe U het programma tijdens de Zoom bijeenkomsten moet gebruiken. 

Maximaal aantal deelnemers. We zullen tijdens deze cursus met maximaal 12 personen digitaal samenzijn. De docent en 11 deelnemers. Tijdens de Zoom bijeenkomsten zult U op Uw scherm dan Uzelf, de docent en de andere deelnemers kunnen zien en horen. 

Opname cursus om deze later terug te kijken. De cursus zal worden opgenomen in de cloud van Zoom. Dit gebeurt om de deelnemers de mogelijkheid te geven om na afloop van de cursus deze nog eens terug te kunnen kijken. Ook kunnen deelnemers die onverwacht niet konden deelnemen aan 1 van de bijeenkomsten, of die technische problemen hadden, op die manier de bijeenkomsten terug kijken. Deelnemers kunnen tot 30 dagen na de cursus via een aparte link naar een Zoom webpagina met een wachtwoord toegang krijgen tot de opgenomen cursus. De deelnemers kunnen de cursus daarmee niet downloaden. Alles wat wordt opgenomen zal dus beperkt blijven tot de deelnemers en zal niet publiek worden gemaakt.

Aanmelden: U kunt zich eenvoudig opgeven door een emailbericht te sturen naar estebanyes@gmail.com  of door onderstaand formulier in te vullen en te verzenden. U krijgt dan een emailbericht toegestuurd met daarin alle praktische details en een factuur voor Uw administratie.

Wilt U deze cursus liever fysiek volgen? Dat kan, want deze cursus wordt fysiek in Amsterdam georganiseerd: op zaterdagen 25 mei en 1 juni. Klik hier voor alle informatie over deze fysieke cursus.

Kijk op de Agenda pagina voor alle cursussen (fysiek en online) die in deze periode worden georganiseerd.

Eerdere deelnemers aan deze cursus waren: mensen die samenleven met 1 of meerdere honden (of met andere dieren); mensen met een hulphond; honden- en andere dierengedragstherapeuten; eigenaren en medewerkers van hondenscholen; medewerkers en vrijwilligers van honden- en andere dierenorganisaties, dierenasiels, dierenambulances, hondenuitlaatservices en hondenrasverenigingen; hondentrainers en -instructeurs; mensen die speurwerk met honden verrichten; mensen van de “dierenpolitie”; studenten diergeneeskunde, ethologie, psychologie, Dier en zorg management, dierverzorging, en veterinaire natuurgeneeskunde; en mensen zonder hond die vanuit belangstelling hun kennis over honden wilden vergroten.

Eerdere deelnemers over deze cursus:

“Heb de cursus als prettig ervaren en heb onwijs veel geleerd.” 

“Boeiende dagen! Ik heb genoten van de onderwerpen. Je didactische vaardigheden zijn erg prettig.”

“Ik heb met veel plezier en interesse de cursus bijgewoond. Ook mijn labrador is tevreden. Zij is blij dat haar intelligentie eindelijk wetenschappelijk is onderbouwd.”

“Hartelijk dank voor de heel erg interessante dagen. Knap hoe je ons mensen betrekt bij de boeiende thema’s.”

“Bedankt voor alle informatie en de zeer informatieve en boeiende lesdagen.”

“De Wijsheid van Honden, wat een ontzettend leuk en interessant boek!”

“Was heel leerzaam, duidelijk uitgelegd en alles eigenlijk meteen zelf toe te passen! Dank je wel!”

“Wil je meer weten over de intelligentie van honden? Kom dan naar deze interessante cursus. Laat je verbazen.”

Ook de cursus “Slimme honden!” keert weer terug in het lenteprogramma. Op zaterdagen 25 mei en 1 juni zal in Amsterdam deze populaire cursus over de intelligentie van honden worden georganiseerd in Amsterdam. Tijdens deze cursus zal psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas een vrolijk en up to date overzicht geven van wetenschappelijk onderzoek naar de intelligentie van honden. De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over het mentale leven van honden. 

Beschrijving cursus:

Al tienduizenden jaren leven mensen samen met honden. De afgelopen 30 jaar vinden er heel veel nieuwe studies plaats naar de intelligentie of cognitie van honden. Zo zijn er inmiddels aparte instituten opgericht aan universiteiten over de hele wereld waar intelligentie-onderzoek met honden wordt gedaan: het Family Dog Project aan de Universiteit van Boedapest (Adam Miklosi), het Clever Dog Lab aan de Universiteit van Wenen (Ludwig Huber) en het Duke Canine Cognition Center aan de Duke University in de Verenigde Staten (Brian Hare). Uit deze recente studies blijkt dat honden veel slimmer zijn dan we tot nu toe dachten. Honden blinken vooral uit in sociale intelligentie, waardoor ze ook zeer goed met mensen kunnen samenleven. Tijdens deze cursus zal dr. Rivas uitgebreid ingaan op de uitkomsten van al deze recente onderzoeken met honden. De cursus geeft U een goed overzicht van de huidige stand van zaken op het gebied van de wetenschappelijke kennis over de intelligentie van honden. Dat zal voor een deel ook Uw eigen beeld veranderen van waar honden toe in staat zijn qua intelligentie. De cursus bestaat uit de volgende 2 cursusdagen, die ook afzonderlijk te volgen zijn.

Cursusdag 1. Zaterdag 25 mei 2024.

Onderwerpen: Inleiding. Geschiedenis onderzoek intelligentie honden. De domesticatiegeschiedenis van honden. Het domesticatie-experiment met zilvervossen. Begrip van menselijke communicatieve signalen. Taalonderzoek.

Omschrijving: Wat is intelligentie of cognitie? Al meer dan 100 jaar vindt er onderzoek plaats naar de intelligentie van dieren, maar honden werden lange tijd genegeerd als domme, “onnatuurlijke” dieren. We bespreken kort de gedachten over hondenintelligentie van Charles Darwin, Pavlov, Thorndike, Lloyd Morgan, het behaviorisme en de cognitieve revolutie in de vergelijkende psychologie en ethologie. Wie waren de voorouders van honden? De zintuigen van de hond: informatiekanalen van kennis. Hoe heeft de domesticatie van honden plaatsgevonden? Hebben wolven zichzelf eigenlijk gedomesticeerd tot honden? Wat voor implicaties heeft het langlopende experiment met tamme zilvervossen voor de domesticatie van honden? En wat betekent de domesticatiegeschiedenis voor de gerichtheid van honden op mensen en het begrijpen van menselijke communicatieve signalen zoals wijzen en blikrichting? En hoe steken hun vermogens af in vergelijking met wolven en andere hondachtigen? We behandelen ook recente studies met honden, wolven en andere hondachtigen die een ander licht werpen op de domesticatie hypothese van Brian Hare. Dan gaan we door met taalonderzoek met honden. We bespreken de “wonderhonden” uit het begin van de 20e eeuw en de lessen die het paard Slimme Hans ons heeft geleerd. Hoeveel menselijke woorden kunnen honden snappen? Kunnen ze ook categorie woorden zoals “bal” of “frisbee” leren begrijpen? Zijn sommige honden extra goed in het begrijpen van woorden?

Cursusdag 2. Zaterdag 1 juni 2024.

Onderwerpen: De (intentionele) communicatie van honden. Begrip van het zien, horen en weten van mensen. Basale cognitie. Fysieke intelligentie. Sociaal leren en imitatie. Samenwerking, empathie en rouw.

Omschrijving: Is de communicatie van honden doelbewust of intentioneel te noemen? Drukken honden verschillende zaken uit met hun communicatieve geluiden? Hoe goed kunnen mensen de emoties van honden in hun geblaf herkennen? Begrijpen honden wat mensen zien, horen en weten? Letten ze daar op bij de interactie met de mens en proberen honden zo ongemerkt stout of ongehoorzaam te zijn? Hebben ze door dat voorwerpen blijven bestaan (object-permanentie) en hoe gedragen honden zich in spannende onderzoeken als de toverbeker? Kunnen honden verschillende hoeveelheden onderscheiden? Hebben ze ook een vorm van zelfbewustzijn? En hoe ver reikt hun intelligentie over de fysieke wereld en de causale verbanden tussen voorwerpen? Waaruit bestaat hun ruimtelijke cognitie? Zijn ze in staat tot samenwerking bij coöperatief touwtrekken? Wat leren honden door sociale observatie en zijn ze in staat tot imitatie? Hoe herkennen ze een ander als specifiek individu en hoe vormen ze zich een oordeel over de ander? Kunnen honden besmet raken met de emoties van mensen? Verzoenen honden zich na een conflict en troosten ze elkaar? Bestaat er bewijs voor empathie bij honden? En wat is er bekend over rouw bij honden en de emotionele hechting en neurochemie (waaronder het hormoon oxytocine) in de relatie van honden met de mensen met wie ze samenleven?

Cursusboek (niet verplicht):

Bij deze cursus gebruiken we als cursusboek De wijsheid van honden. Over intelligentie en gedrag van ons meest geliefde huisdier van Brian Hare & Vanessa Woods. Dat is de Nederlandse vertaling van The genius of dogs. How dogs are smarter than you think, geschreven door professor in de evolutionaire antropologie Brian Hare, co-directeur van het Duke Canine Cognition Center aan de Duke University in North Carolina (VS). Hoewel dit boek alweer in 2013 is verschenen is het nog steeds het meest complete Nederlandstalige overzicht voor een algemeen publiek van de resultaten van al het recente onderzoek naar de intelligentie van honden. Wij ontvangen herhaald verzoeken om dit boek als cursusboek bij deze cursus te blijven gebruiken. Tijdens de cursus gelden per cursusdag een aantal hoofdstukken uit dit boek als voorbereiding. De cursisten kunnen deze hoofdstukken dan vantevoren lezen en daarbij vragen noteren, zowel over de tekst als men iets niet snapt, als over de inhoud, wanneer men een discussievraag heeft. Deze vragen kunnen dan op de cursus zelf worden gesteld en gezamenlijk behandeld worden. De aanschaf van het cursusboek is volledig facultatief, dus niet verplicht om aan de cursus mee te kunnen doen. Men kan de cursus namelijk ook prima volgen zonder het cursusboek te hebben gelezen, aangezien dr. Rivas de belangrijkste materie uit het boek in de vorm van een samenvatting zal presenteren. Het ISBN nr van het boek is: 9789026323980, is uitgegeven bij Ambo/Anthos in Amsterdam en is te bestellen in de boekhandel of op internet. 

Voor wie? De cursus is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in de intelligentie van honden, of men nu wel of niet zelf een huishouden deelt met een hond. Daarnaast is deze zeer geschikt voor mensen die professioneel met honden werken, zoals dierenartsen en hondengedragstherapeuten. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Alle deelnemers krijgen na afloop een persoonlijk certificaat van deelname. Cursisten die alleen 1 cursusdag volgen krijgen een deelcertificaat.

Voertaal. De voertaal tijdens de cursus is Nederlands. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Kosten. Deelname aan de volledige cursus kost 140 euro. Deze cursus wordt een paar keer jaar georganiseerd. Men kan dan ook alleen deelnemen aan 1 van de 2 cursusdagen en de ontbrekende cursusdag later in het jaar volgen. Deelname aan een afzonderlijke cursusdag kost 70 euro. Dit onderwijs is BTWvrij.

Korting voor mensen met minder draagkracht. Voor mensen met minder draagkracht, dat wil zeggen, mensen die moeten rondkomen van een inkomen rond het sociale minimum, bestaat er een speciale korting. Men betaalt dan 40 euro voor de volledige cursus of 20 euro per afzonderlijke cursusdag.

Data en tijden. Deze cursus wordt georganiseerd op zaterdagen 25 mei en 1 juni 2024. Elke cursusdag begint om 11.30 en eindigt om 16.30 uur. De cursus wordt zonder lunch gegeven.

Locatie: Hoofdgebouw universiteit, De Boelelaan 1105 te Amsterdam. Deze locatie is goed te bereiken met de auto en met het openbaar vervoer. Hulphonden zijn toegestaan in het gebouw.

Aanmelden: U kunt zich eenvoudig opgeven door een emailbericht te sturen naar estebanyes@gmail.com  of door onderstaand formulier in te vullen en te verzenden. U krijgt dan een emailbericht toegestuurd met daarin alle praktische details en een factuur voor Uw administratie.

Wilt U deze cursus liever online volgen? Dat kan, want deze cursus wordt ook online georganiseerd in de vorm van 3 Zoom bijeenkomsten: op dinsdag 28 mei, dinsdag 4 juni en donderdag 6 juni 2024. Klik hier voor alle informatie over deze online cursus.

Kijk op de Agenda pagina voor alle cursussen (fysiek en online) die in deze periode worden georganiseerd.

Eerdere deelnemers aan deze cursus waren: mensen die samenleven met 1 of meerdere honden (of met andere dieren); mensen met een hulphond; honden- en andere dierengedragstherapeuten; eigenaren en medewerkers van hondenscholen; medewerkers en vrijwilligers van honden- en andere dierenorganisaties, dierenasiels, dierenambulances, hondenuitlaatservices en hondenrasverenigingen; hondentrainers en -instructeurs; mensen die speurwerk met honden verrichten; mensen van de “dierenpolitie”; studenten diergeneeskunde, ethologie, psychologie, Dier en zorg management, dierverzorging, en veterinaire natuurgeneeskunde; en mensen zonder hond die vanuit belangstelling hun kennis over honden wilden vergroten.

Eerdere deelnemers over deze cursus:

“Heb de cursus als prettig ervaren en heb onwijs veel geleerd.” “Boeiende dagen! Ik heb genoten van de onderwerpen. Je didactische vaardigheden zijn erg prettig.”

“Ik heb met veel plezier en interesse de twee cursusdagen bijgewoond. Ook mijn labrador is tevreden. Zij is blij dat haar intelligentie eindelijk wetenschappelijk is onderbouwd.”

“Hartelijk dank voor de heel erg interessante dagen. Knap hoe je ons mensen betrekt bij de boeiende thema’s.”

“Bedankt voor alle informatie en de zeer informatieve en boeiende lesdagen.”

“De Wijsheid van Honden, wat een ontzettend leuk en interessant boek!”

“Was heel leerzaam, duidelijk uitgelegd en alles eigenlijk meteen zelf toe te passen! Dank je wel!”

“Wil je meer weten over de intelligentie van honden? Kom dan naar deze interessante cursus. Laat je verbazen.”

Komende winter zal er ook weer een online versie van de populaire cursus “Slimme honden! – De intelligentie van honden” worden georganiseerd. Deze online cursus bestaat uit 3 bijeenkomsten van 4 uur via het programma Zoom, die zullen worden gehouden van 11.00 tot 15.00 uur. De cursus zal plaatsvinden op dinsdag 20 februari, donderdag 22 februari en dinsdag 27 februari. Tijdens deze cursus zal psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas een vrolijk en up to date overzicht geven van wetenschappelijk onderzoek naar de intelligentie of cognitie van honden. De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over honden.

Beschrijving cursus:

Al meer dan 15.000 jaar leven mensen samen met honden. De afgelopen 25 jaar vinden er heel veel nieuwe studies plaats naar de intelligentie of cognitie van honden. Zo zijn er inmiddels aparte instituten opgericht aan universiteiten over de hele wereld waar intelligentie-onderzoek met honden wordt gedaan: het Family Dog Project aan de Universiteit van Boedapest (Adam Miklosi), het Clever Dog Lab aan de Universiteit van Wenen (Ludwig Huber) en het Duke Canine Cognition Center aan de Duke University in de Verenigde Staten (Brian Hare). Uit deze recente studies blijkt dat honden veel slimmer zijn dan we tot nu toe dachten. Honden blinken vooral uit in sociale intelligentie, waardoor ze ook zeer goed met mensen kunnen samenleven. Tijdens deze cursus zal dr. Rivas uitgebreid ingaan op de uitkomsten van al deze recente onderzoeken met honden. De cursus geeft U een goed overzicht van de huidige stand van zaken op het gebied van de wetenschappelijke kennis over de intelligentie van honden. Dat zal voor een deel ook Uw eigen beeld veranderen van waar honden toe in staat zijn qua intelligentie. De cursus bestaat uit de volgende 3 delen.

Deel 1. Dinsdag 20 februari 2024.

Onderwerpen: Inleiding. Geschiedenis onderzoek intelligentie honden. De domesticatiegeschiedenis van honden. Het domesticatie-experiment met zilvervossen. Begrip van menselijke communicatieve signalen. Recente studies naar het begrip van menselijke communicatieve signalen.

Omschrijving: Wat is intelligentie of cognitie? Al meer dan 100 jaar vindt er onderzoek plaats naar de intelligentie van honden en andere dieren, maar honden werden lange tijd genegeerd als domme, “onnatuurlijke” dieren. We bespreken kort de gedachten over hondenintelligentie van Charles Darwin, Pavlov, Thorndike, Lloyd Morgan, het behaviorisme en de cognitieve revolutie in de vergelijkende psychologie en ethologie. Wie waren de voorouders van honden? De zintuigen van de hond: informatiekanalen van kennis. Hoe heeft de domesticatie van honden plaatsgevonden? Hebben wolven zichzelf eigenlijk gedomesticeerd tot honden? Wat voor implicaties heeft het langlopende experiment met tamme zilvervossen voor de domesticatie van honden? En wat betekent de domesticatiegeschiedenis voor de gerichtheid van honden op mensen en het begrijpen van menselijke communicatieve signalen zoals wijzen en blikrichting? Tenslotte behandelenwe  recente studies met honden, wolven en andere hondachtigen die een ander licht werpen op de domesticatie hypothese van Brian Hare.

Deel 2. Donderdag 22 februari 2024.

Onderwerpen: Taalonderzoek. De (intentionele) communicatie van honden. Begrip van het zien, horen en weten van mensen.

Omschrijving: We beginnen met taalonderzoek met honden. We behandelen de “wonderhonden” uit het begin van de 20e eeuw en de lessen van het paard Slimme Hans. Hoeveel menselijke woorden kunnen honden snappen? Zijn sommige honden extra goed in het begrijpen van woorden? Is de communicatie van honden doelbewust of intentioneel te noemen? Drukken honden verschillende zaken uit met hun communicatieve geluiden? Hoe goed kunnen mensen de emoties van honden in hun geblaf herkennen? Begrijpen honden wat mensen zien, horen en weten? Letten ze daar op bij de interactie met de mens en proberen honden zo ongemerkt stout of ongehoorzaam te zijn?

Deel 3. Dinsdag 27 februari 2024.

Onderwerpen: Basale cognitie. Fysieke intelligentie. Sociaal leren en imitatie. Samenwerking, empathie en rouw.

Omschrijving: Hebben honden door dat voorwerpen blijven bestaan (object-permanentie) en hoe gedragen ze zich in spannende onderzoeken als de toverbeker? Kunnen honden verschillende hoeveelheden onderscheiden? Hebben ze ook een vorm van zelfbewustzijn? En hoe ver reikt hun intelligentie over de fysieke wereld en de causale verbanden tussen objecten? Waaruit bestaat hun ruimtelijke cognitie? Zijn ze in staat tot samenwerking bij coöperatief touwtrekken? Wat leren honden door sociale observatie en zijn ze in staat tot imitatie? Hoe herkennen ze een ander als specifiek individu en hoe vormen ze zich een oordeel over de ander? Kunnen honden besmet raken met de emoties van mensen? Verzoenen honden zich na een conflict en troosten ze elkaar? Bestaat er bewijs voor empathie bij honden? Helpen ze mensen als die iets nodig hebben? En wat is er bekend over rouw bij honden en de emotionele hechting en neurochemie (waaronder het hormoon oxytocine) in de relatie van honden met de mensen met wie ze samenleven?

Cursusboek (niet verplicht):

Bij deze cursus gebruiken we als cursusboek De wijsheid van honden. Over intelligentie en gedrag van ons meest geliefde huisdier van Brian Hare & Vanessa Woods. Dat is de Nederlandse vertaling van The genius of dogs. How dogs are smarter than you think, geschreven door professor in de evolutionaire antropologie Brian Hare, co-directeur van het Duke Canine Cognition Center aan de Duke University in North Carolina (VS). Hoewel dit boek alweer in 2013 is verschenen is het nog steeds het meest geschikte overzicht voor een algemeen publiek van de resultaten van al het recente onderzoek naar de intelligentie van honden. Wij ontvangen herhaald verzoeken om dit boek als cursusboek bij deze cursus te blijven gebruiken. Tijdens de cursus gelden per Zoom bijeenkomst een aantal hoofdstukken uit dit boek als voorbereiding. De cursisten kunnen deze hoofdstukken dan vantevoren lezen en daarbij vragen noteren, zowel over de tekst als men iets niet snapt, als over de inhoud, wanneer men een discussievraag heeft. Deze vragen kunnen dan op de cursus zelf worden gesteld en gezamenlijk behandeld worden. De aanschaf van het cursusboek is volledig facultatief, dus niet verplicht om aan de cursus mee te kunnen doen. Men kan de cursus namelijk ook prima volgen zonder het cursusboek te hebben gelezen, aangezien dr. Rivas de belangrijkste materie uit het boek in de vorm van een samenvatting zal presenteren. Het ISBN nr van het boek is: 9789026323980, is uitgegeven bij Ambo/Anthos in Amsterdam en is te bestellen in de boekhandel of op internet. 

Voor wie? De cursus is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in de intelligentie van honden, of men nu wel of niet zelf een huishouden deelt met een hond. Daarnaast is deze zeer geschikt voor mensen die professioneel met honden werken, zoals dierenartsen en hondengedragstherapeuten. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Alle deelnemers krijgen na afloop een digitaal persoonlijk certificaat van deelname. 

Voertaal: De voertaal tijdens de cursus is Nederlands. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Kosten. Deelname aan de cursus kost 140 euro. Dit onderwijs is BTWvrij.

Korting voor mensen met minder draagkracht. Voor mensen met minder draagkracht, dat wil zeggen, mensen die moeten rondkomen van een inkomen rond het sociale minimum, bestaat er een speciale korting. Men betaalt dan 40 euro voor deelname aan de cursus.

Data en tijden. De cursus wordt in de vorm van 3 Zoom bijeenkomsten georganiseerd op de volgende 3 data: dinsdag 20 februari, donderdag 22 februari en dinsdag 27 februari 2024. Elke bijeenkomst begint om 11.00 en eindigt om 15.00 uur. Er zullen een drietal pauzes van 10 minuten per bijeenkomst zijn.

Benodigdheden voor deelname. Om deel te kunnen nemen aan deze online cursus heeft U een computer of tablet nodig, met een ingebouwde camera en microfoon. Daarnaast is een goed werkende internet verbinding van belang. Ook zult U vooraf het gratis programma Zoom Basic moeten downloaden via de webpagina http://www.zoom.us Als U zich heeft opgegeven, ontvangt U een uitgebreide uitleg hoe U Zoom moet downloaden en hoe U het programma tijdens de Zoom bijeenkomsten moet gebruiken. 

Maximaal aantal deelnemers. We zullen tijdens deze cursus met maximaal 12 personen digitaal samenzijn. De docent en 11 deelnemers. Tijdens de Zoom bijeenkomsten zult U op Uw scherm dan Uzelf, de docent en de andere deelnemers kunnen zien en horen. 

Opname cursus om deze later terug te kijken. De cursus zal worden opgenomen in de cloud van Zoom. Dit gebeurt om de deelnemers de mogelijkheid te geven om na afloop van de cursus deze nog eens terug te kunnen kijken. Ook kunnen deelnemers die onverwacht niet konden deelnemen aan 1 van de bijeenkomsten, of die technische problemen hadden, op die manier de bijeenkomsten terug kijken. Deelnemers kunnen tot 30 dagen na de cursus via een aparte link naar een Zoom webpagina met een wachtwoord toegang krijgen tot de opgenomen cursus. De deelnemers kunnen de cursus daarmee niet downloaden. Alles wat wordt opgenomen zal dus beperkt blijven tot de deelnemers en zal niet publiek worden gemaakt.

Aanmelden: U kunt zich eenvoudig opgeven door een emailbericht te sturen naar estebanyes@gmail.com  of door onderstaand formulier in te vullen en te verzenden. U krijgt dan een emailbericht toegestuurd met daarin alle praktische details en een factuur voor Uw administratie.

Wilt U deze cursus  liever fysiek volgen? Dat kan, want deze cursus wordt fysiek in Amsterdam georganiseerd: op zaterdagen 17 en 24 februari. Klik hier voor alle informatie over deze fysieke cursus.

Kijk op de Agenda pagina voor alle cursussen (fysiek en online) die in deze periode worden georganiseerd.

Eerdere deelnemers aan deze cursus waren: mensen die samenleven met 1 of meerdere honden (of andere dieren); mensen met een hulphond; honden- en andere dierengedragstherapeuten; eigenaren en medewerkers van hondenscholen; medewerkers en vrijwilligers van honden- en andere dierenorganisaties, dierenasiels, dierenambulances, hondenuitlaatservices en hondenrasverenigingen; hondentrainers en -instructeurs; mensen die speurwerk met honden verrichten; mensen van de “dierenpolitie”; studenten diergeneeskunde, ethologie, psychologie, Dier en zorg management, dierverzorging, en veterinaire natuurgeneeskunde; en mensen zonder hond die gewoon hun kennis over honden wilden vergroten.

Eerdere deelnemers over deze cursus:

“Heb de cursus als prettig ervaren en heb onwijs veel geleerd.” 

“Boeiende dagen! Ik heb genoten van de onderwerpen. Je didactische vaardigheden zijn erg prettig.”

“Ik heb met veel plezier en interesse de cursus bijgewoond. Ook mijn labrador is tevreden. Zij is blij dat haar intelligentie eindelijk wetenschappelijk is onderbouwd.”

“Hartelijk dank voor de heel erg interessante dagen. Knap hoe je ons mensen betrekt bij de boeiende thema’s.”

“Bedankt voor alle informatie en de zeer informatieve en boeiende lesdagen.”

“De Wijsheid van Honden, wat een ontzettend leuk en interessant boek!”

“Was heel leerzaam, duidelijk uitgelegd en alles eigenlijk meteen zelf toe te passen! Dank je wel!”

“Wil je meer weten over de intelligentie van honden? Kom dan naar deze interessante cursus. Laat je verbazen.”

Ook de cursus “Slimme honden!” keert weer terug in het winterprogramma. Op zaterdagen 17 en 24 februari zal in Amsterdam deze populaire cursus over de intelligentie van honden worden georganiseerd in Amsterdam. Tijdens deze cursus zal psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas een vrolijk en up to date overzicht geven van wetenschappelijk onderzoek naar de intelligentie van honden. De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over honden. 

Beschrijving cursus:

Al meer dan 15.000 jaar leven mensen samen met honden. De afgelopen 25 jaar vinden er heel veel nieuwe studies plaats naar de intelligentie of cognitie van honden. Zo zijn er inmiddels aparte instituten opgericht aan universiteiten over de hele wereld waar intelligentie-onderzoek met honden wordt gedaan: het Family Dog Project aan de Universiteit van Boedapest (Adam Miklosi), het Clever Dog Lab aan de Universiteit van Wenen (Ludwig Huber) en het Duke Canine Cognition Center aan de Duke University in de Verenigde Staten (Brian Hare). Uit deze recente studies blijkt dat honden veel slimmer zijn dan we tot nu toe dachten. Honden blinken vooral uit in sociale intelligentie, waardoor ze ook zeer goed met mensen kunnen samenleven. Tijdens deze cursus zal dr. Rivas uitgebreid ingaan op de uitkomsten van al deze recente onderzoeken met honden. De cursus geeft U een goed overzicht van de huidige stand van zaken op het gebied van de wetenschappelijke kennis over de intelligentie van honden. Dat zal voor een deel ook Uw eigen beeld veranderen van waar honden toe in staat zijn qua intelligentie. De cursus bestaat uit de volgende 2 cursusdagen, die ook afzonderlijk te volgen zijn.

Cursusdag 1. Zaterdag 17 februari 2024.

Onderwerpen: Inleiding. Geschiedenis onderzoek intelligentie honden. De domesticatiegeschiedenis van honden. Het domesticatie-experiment met zilvervossen. Begrip van menselijke communicatieve signalen. Taalonderzoek.

Omschrijving: Wat is intelligentie of cognitie? Al meer dan 100 jaar vindt er onderzoek plaats naar de intelligentie van dieren, maar honden werden lange tijd genegeerd als domme, “onnatuurlijke” dieren. We bespreken kort de gedachten over hondenintelligentie van Charles Darwin, Pavlov, Thorndike, Lloyd Morgan, het behaviorisme en de cognitieve revolutie in de vergelijkende psychologie en ethologie. Wie waren de voorouders van honden? De zintuigen van de hond: informatiekanalen van kennis. Hoe heeft de domesticatie van honden plaatsgevonden? Hebben wolven zichzelf eigenlijk gedomesticeerd tot honden? Wat voor implicaties heeft het langlopende experiment met tamme zilvervossen voor de domesticatie van honden? En wat betekent de domesticatiegeschiedenis voor de gerichtheid van honden op mensen en het begrijpen van menselijke communicatieve signalen zoals wijzen en blikrichting? En hoe steken hun vermogens af in vergelijking met wolven en andere hondachtigen? Wat zijn de resultaten van het taalonderzoek met honden? We behandelen de “wonderhonden” uit het begin van de 20e eeuw en de lessen van het paard Slimme Hans. Hoeveel menselijke woorden kunnen honden snappen? Zijn sommige honden extra goed in het begrijpen van woorden?

Cursusdag 2. Zaterdag 24 februari 2024.

Onderwerpen: De (intentionele) communicatie van honden. Begrip van het zien, horen en weten van mensen. Basale cognitie. Fysieke intelligentie. Sociaal leren en imitatie. Samenwerking, empathie en rouw.

Omschrijving: Is de communicatie van honden doelbewust of intentioneel te noemen? Drukken honden verschillende zaken uit met hun communicatieve geluiden? Hoe goed kunnen mensen de emoties van honden in hun geblaf herkennen? Begrijpen honden wat mensen zien, horen en weten? Letten ze daar op bij de interactie met de mens en proberen honden zo ongemerkt stout of ongehoorzaam te zijn? Hebben ze door dat voorwerpen blijven bestaan (object-permanentie) en hoe gedragen honden zich in spannende onderzoeken als de toverbeker? Kunnen honden verschillende hoeveelheden onderscheiden? Hebben ze ook een vorm van zelfbewustzijn? En hoe ver reikt hun intelligentie over de fysieke wereld en de causale verbanden tussen objecten? Waaruit bestaat hun ruimtelijke cognitie? Zijn ze in staat tot samenwerking bij coöperatief touwtrekken? Wat leren honden door sociale observatie en zijn ze in staat tot imitatie? Hoe herkennen ze een ander als specifiek individu en hoe vormen ze zich een oordeel over de ander? Kunnen honden besmet raken met de emoties van mensen? Verzoenen honden zich na een conflict en troosten ze elkaar? Bestaat er bewijs voor empathie bij honden? En wat is er bekend over rouw bij honden en de emotionele hechting en neurochemie (waaronder het hormoon oxytocine) in de relatie van honden met de mensen met wie ze samenleven?

Cursusboek (niet verplicht):

Bij deze cursus gebruiken we als cursusboek De wijsheid van honden. Over intelligentie en gedrag van ons meest geliefde huisdier van Brian Hare & Vanessa Woods. Dat is de Nederlandse vertaling van The genius of dogs. How dogs are smarter than you think, geschreven door professor in de evolutionaire antropologie Brian Hare, co-directeur van het Duke Canine Cognition Center aan de Duke University in North Carolina (VS). Hoewel dit boek alweer in 2013 is verschenen is het nog steeds het meest complete Nederlandstalige overzicht voor een algemeen publiek van de resultaten van al het recente onderzoek naar de intelligentie van honden. Wij ontvangen herhaald verzoeken om dit boek als cursusboek bij deze cursus te blijven gebruiken. Tijdens de cursus gelden per cursusdag een aantal hoofdstukken uit dit boek als voorbereiding. De cursisten kunnen deze hoofdstukken dan vantevoren lezen en daarbij vragen noteren, zowel over de tekst als men iets niet snapt, als over de inhoud, wanneer men een discussievraag heeft. Deze vragen kunnen dan op de cursus zelf worden gesteld en gezamenlijk behandeld worden. De aanschaf van het cursusboek is volledig facultatief, dus niet verplicht om aan de cursus mee te kunnen doen. Men kan de cursus namelijk ook prima volgen zonder het cursusboek te hebben gelezen, aangezien dr. Rivas de belangrijkste materie uit het boek in de vorm van een samenvatting zal presenteren. Het ISBN nr van het boek is: 9789026323980, is uitgegeven bij Ambo/Anthos in Amsterdam en is te bestellen in de boekhandel of op internet. 

Voor wie? De cursus is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in de intelligentie van honden, of men nu wel of niet zelf een huishouden deelt met een hond. Daarnaast is deze zeer geschikt voor mensen die professioneel met honden werken, zoals dierenartsen en hondengedrags-therapeuten. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Alle deelnemers krijgen na afloop een persoonlijk certificaat van deelname. Cursisten die alleen 1 cursusdag volgen krijgen een deelcertificaat.

Voertaal. De voertaal tijdens de cursus is Nederlands. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Kosten. Deelname aan de volledige cursus kost 140 euro. Deze cursus wordt een paar keer jaar georganiseerd. Men kan dan ook alleen deelnemen aan 1 van de 2 cursusdagen en de ontbrekende cursusdag later in het jaar volgen. Deelname aan een afzonderlijke cursusdag kost 70 euro. Dit onderwijs is BTWvrij.

Korting voor mensen met minder draagkracht. Voor mensen met minder draagkracht, dat wil zeggen, mensen die moeten rondkomen van een inkomen rond het sociale minimum, bestaat er een speciale korting. Men betaalt dan 40 euro voor de volledige cursus of 20 euro per afzonderlijke cursusdag.

Data en tijden. Deze cursus wordt georganiseerd op zaterdagen 17 en 24 februari 2024. Elke cursusdag begint om 11.30 en eindigt om 16.30 uur. De cursus wordt zonder lunch gegeven.

Locatie: Hoofdgebouw universiteit, De Boelelaan 1105 te Amsterdam. Deze locatie is goed te bereiken met de auto en met het openbaar vervoer. Hulphonden zijn toegestaan in het gebouw.

Aanmelden: U kunt zich eenvoudig opgeven door een emailbericht te sturen naar estebanyes@gmail.com  of door onderstaand formulier in te vullen en te verzenden. U krijgt dan een emailbericht toegestuurd met daarin alle praktische details en een factuur voor Uw administratie.

Wilt U deze cursus liever online volgen? Dat kan, want deze cursus wordt ook online georganiseerd in de vorm van 3 Zoom bijeenkomsten: op dinsdag 20 februari, donderdag 22 februari en dinsdag 27 februari. Klik hier voor alle informatie over deze online cursus.

Kijk op de Agenda pagina voor alle cursussen (fysiek en online) die in deze periode worden georganiseerd.

Eerdere deelnemers aan deze cursus waren: mensen die samenleven met 1 of meerdere honden (of andere dieren); mensen met een hulphond; honden- en andere dierengedragstherapeuten; eigenaren en medewerkers van hondenscholen; medewerkers en vrijwilligers van honden- en andere dierenorganisaties, dierenasiels, dierenambulances, hondenuitlaatservices en hondenrasverenigingen; hondentrainers en -instructeurs; mensen die speurwerk met honden verrichten; mensen van de “dierenpolitie”; studenten diergeneeskunde, ethologie, psychologie, Dier en zorg management, dierverzorging, en veterinaire natuurgeneeskunde; en mensen zonder hond die gewoon hun kennis over honden wilden vergroten.

Eerdere deelnemers over deze cursus:

“Heb de cursus als prettig ervaren en heb onwijs veel geleerd.” “Boeiende dagen! Ik heb genoten van de onderwerpen. Je didactische vaardigheden zijn erg prettig.”

“Ik heb met veel plezier en interesse de twee cursusdagen bijgewoond. Ook mijn labrador is tevreden. Zij is blij dat haar intelligentie eindelijk wetenschappelijk is onderbouwd.”

“Hartelijk dank voor de heel erg interessante dagen. Knap hoe je ons mensen betrekt bij de boeiende thema’s.”

“Bedankt voor alle informatie en de zeer informatieve en boeiende lesdagen.”

“De Wijsheid van Honden, wat een ontzettend leuk en interessant boek!”

“Was heel leerzaam, duidelijk uitgelegd en alles eigenlijk meteen zelf toe te passen! Dank je wel!”

“Wil je meer weten over de intelligentie van honden? Kom dan naar deze interessante cursus. Laat je verbazen.”