Op zaterdagen 20 en 27 januari zal in Amsterdam weer de cursus “De intelligentie en het gevoelsleven van kippen, varkens, runderen, paarden, schapen en geiten” worden georganiseerd. Daarin zal psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas uitgebreid ingaan op wetenschappelijk onderzoek naar de slimheid en het rijke gevoelsleven van deze dieren. De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over deze bijzondere dieren.

Beschrijving cursus:

Kippen, varkens, runderen, paarden, schapen en geiten zijn dieren waar eigenlijk nog maar weinig over bekend is en waarover pas de afgelopen jaren nieuw wetenschappelijk onderzoek wordt verricht. Voor de meeste mensen zijn al deze dieren behoorlijk onbekend en men heeft vaak geen idee dat ze individuen zijn met een behoorlijke intelligentie en een boeiend gevoelsleven. Vaak ‘ontmoeten’ mensen deze dieren alleen als ze op hun etensbord liggen. Ook voor wetenschappers waren deze dieren lange tijd niet interessant, omdat men dacht dat ze maar een heel beperkte intelligentie of cognitie zouden hebben. De laatste jaren zien we echter een grote toename aan onderzoek van deze dieren, met soms verrassende resultaten. Zo kunnen al deze dieren een ander als specifiek individu prima herkennen. Kippenkuikens blijken een behoorlijke aangeboren kennis te hebben als ze nog maar kort uit het ei zijn gekropen: ze hebben een voorkeur om bij voorwerpen te zijn die lijken op gezichten en die zich op een biologische manier voortbewegen, ze zijn in staat om te tellen en te rekenen en begrijpen fysieke eigenschappen als de hoogte of breedte van een voorwerp. Varkens, paarden en geiten blijken net als honden en katten een goed begrip te hebben van de communicatie van mensen en letten op de aandacht van de mens wanneer ze bijvoorbeeld diens hulp willen inroepen. Paarden kunnen zichzelf in een spiegel herkennen. Schapen, koeien en paarden kunnen goed verschillende gezichten van elkaar onderscheiden, waarvan men lang dacht dat dat een uniek menselijk vermogen was. Paarden en geiten zijn in staat om de emoties in verschillende menselijke gezichtsuitdrukkingen te begrijpen. Hennen blijken bezorgd om het welzijn van hun kuikens. En wilde zwijnen bevrijden hun soortgenoten als ze vastzitten in een val. Tijdens deze cursus krijgt U dan ook een nadere kennismaking met deze dieren doordat we de uitkomsten zullen behandelen van wetenschappelijk onderzoek naar hun intelligentie en gevoelsleven. Het zal in deze cursus niet gaan om onderzoek naar het welzijn van deze dieren, die vaak worden ingezet als productiedieren, of om studies die proberen het welzijn van deze dieren in de veeteelt te verbeteren. De focus van de cursus zal meer fundamenteel zijn en liggen op de aard van al deze dieren als denkende en voelende wezens, zodat U een beter beeld krijgt van deze meer onbekende dieren. Al deze dieren worden vaak “productiedieren,” “landbouwhuisdieren,” of “boerderijdieren” genoemd, omdat mensen ze houden voor de productie van dierlijke producten. Tijdens deze cursus krijgt U een heel ander beeld van deze dieren, doordat we in zullen gaan op hun innerlijke leven: hun intelligentie, hun gevoelens en hun emoties.

Cursusdag 1. Intelligentie. Zaterdag 20 januari 2024.

Onderwerpen: Oorsprong. Sociaal leven in het wild. Domesticatie. Basale cognitie: object permanentie. Categorisatie en relationeel denken. Numerieke vermogens. Lange termijn geheugen. Ruimtelijke cognitie. Fysieke cognitie. Communicatie en taalonderzoek. Zelfbewustzijn. Anticipatie en zelfbeheersing. Herkenning van individuen. Gezichtsherkenning.

Omschrijving: We beginnen met een overzicht van de oorsprong en het sociale leven van deze dieren in het wild (groepsleven, dominantie hiërarchie, activiteitsgebied) en hun domesticatie door mensen. Hoe oud zijn de oudst bekende individuen van deze diersoorten geworden? Vervolgens kijken we naar studies omtrent basale vermogens, zoals object-permanentie, categorisatie en concepten als “groter” en “kleiner.” Wat voor numerieke vaardigheden hebben deze dieren, kunnen ze tellen? Hoe goed is hun lange termijn geheugen? Waaruit bestaat de ruimtelijke en fysieke cognitie van deze dieren? Kunnen ze goed navigeren in de ruimte en snappen ze puzzeldozen? Kunnen varkens computerspelletjes spelen? Waaruit bestaat het vocale communicatieve repertoire van kippen? We behandelen de 25 tot 30 verschillende roepen die bij hen zijn vastgesteld. Ook zullen we ingaan op nieuw onderzoek naar de taal van koeien. Kunnen varkens gebaren begrijpen waarmee mensen voorwerpen aangeven? Wat is er bekend over zelfbewustzijn bij deze dieren? Begrijpen varkens de werking van een spiegel? Kunnen paarden zichzelf herkennen in een spiegel? Anticiperen kippen en varkens op de toekomst? Zijn ze in staat tot zelfbeheersing, door niet meteen op voer af te gaan? Hoe herkennen al deze dieren elkaar als individu? Herkennen ze ook bekende mensen? Begint de herkenning van moeder en kind bij deze dieren al vroeg? Kunnen deze dieren gezichten van verschillende soortgenoten en mensen onderscheiden?

Cursusdag 2. Intelligentie en gevoelsleven. Zaterdag 27 januari 2024.

Onderwerpen: Sociaal leren en imitatie. Begrip van de geest van een ander: Theory of Mind. Bedrog. Het gevoelsleven: affectieve neurowetenschap. Zintuiglijke en homeostatische gevoelens. Angst. Lust en sexleven. Ouderlijke zorg en affectie of liefde. Verdriet en rouw. Speelsheid. Cognitieve bias. Herkenning emotie in gezichtsuitdrukkingen. Emotionele besmetting. Empathie. Veranderde bewustzijnstoestanden.

Omschrijving: Wat zijn de vermogens van deze dieren op het gebied van sociaal leren en imitatie? Kunnen ze iets leren door een soortgenoot of een mens te observeren? Hebben deze dieren ook een idee van de ander als geestelijk wezen: begrijpen ze iets van de intenties en aandacht van een ander? Snappen ondergeschikte geiten wat een dominante geit kan zien? Gebruiken hanen de voedselroep soms bedrieglijk? Letten ondergeschikte hanen er bij het hofmaken op of de dominante haan aanwezig is en proberen ze een hen dan op een stille manier te verleiden? Begrijpen deze dieren onze menselijke communicatieve signalen zoals wijzen? En hoe maken deze dieren zelf aan mensen duidelijk wat ze willen? Vervolgens zullen we uitgebreid ingaan op het gevoelsleven van deze dieren: Welke gevoelens en emoties hebben ze? Hoe ziet hun sexleven eruit? En als we naar deze dieren in het wild kijken, wat voor ouderlijke zorg zien we dan tussen ouderdieren en hun kinderen? Hoe lang blijven kinderen bij hun ouders? Wat voor psychische effecten heeft de scheiding van moeder en kind in de veeteelt? Hebben deze dieren voorkeuren voor sommige soortgenoten en mogen we dus van vriendschap en affectie spreken bij deze dieren? Rouwen ze ook bij het overlijden van een dierbare? Waaruit bestaat de speelsheid van deze dieren? Worden ze optimistisch of pessimistisch na een positieve of negatieve emotionele ervaring en hebben ze net als mensen dan een cognitieve bias of vooroordeel? Kunnen paarden, schapen en geiten de emotie in de gezichtsuitdrukkingen van soortgenoten en mensen lezen? En zien we bij deze dieren ook vormen van emotionele besmetting en zelfs empathisch gedrag? Zijn schapen en varkens ook onderhevig aan besmettelijk geeuwen? Bestaat er verzoening en troost bij deze dieren? Zijn hennen betrokken bij het welzijn van hun kuikens? Helpen deze dieren elkaar als ze in nood zijn en bijvoorbeeld aangevallen worden door een roofdier? Dromen deze dieren en kunnen ze onder invloed raken van drugs en alcohol?

Voor wie? De cursus is geschikt voor iedereen die meer wil weten over de intelligentie en het gevoelsleven van kippen, varkens, runderen, paarden, schapen en geiten. Daarnaast is de cursus ook zeer geschikt voor mensen die professioneel met dieren werken en voor studenten van verschillende opleidingen. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Alle deelnemers krijgen na afloop een persoonlijk certificaat van deelname. Cursisten die alleen 1 cursusdag volgen krijgen een deelcertificaat. Tenslotte is er geen voorwaarde om vegetariër of veganist te zijn om deel te kunnen nemen aan deze cursus, iedereen is van harte welkom.

Voertaal: De voertaal tijdens de cursus is Nederlands. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Kosten. Deelname aan de cursus kost 140 euro. Deze cursus wordt een paar keer per jaar georganiseerd. Men kan dan ook alleen deelnemen aan 1 van de 2 cursusdagen en de ontbrekende cursusdag later in het jaar volgen. Deelname aan een afzonderlijke cursusdag kost 70 euro. Dit onderwijs is BTWvrij.

Korting voor mensen met minder draagkracht. Voor mensen met minder draagkracht, dat wil zeggen, mensen die moeten rondkomen van een inkomen rond het sociale minimum, bestaat er een speciale korting. Men betaalt dan 40 euro voor deelname aan de cursus of 20 euro per afzonderlijke cursusdag.

Data en tijden. De cursus bestaat uit twee zaterdagen: 20 en 27 januari 2024. Elke cursusdag begint om 11.30 en eindigt om 16.30 uur. De cursus wordt zonder lunch gegeven.

Locatie: Hoofdgebouw universiteit, De Boelelaan 1105 te Amsterdam. Deze locatie is goed te bereiken met auto en openbaar vervoer. Hulphonden zijn toegestaan in het gebouw.

Aanmelden: U kunt zich eenvoudig opgeven door een emailbericht te sturen naar estebanyes@gmail.com  of door onderstaand formulier in te vullen en te verzenden. U krijgt dan een emailbericht toegestuurd met daarin alle praktische details en een factuur voor Uw administratie.

Wilt U deze cursus liever online volgen? Dat kan, want deze cursus wordt ook online georganiseerd in de vorm van 3 Zoom bijeenkomsten op dinsdag 23 januari, donderdag 25 januari en dinsdag 30 januari. Klik hier voor alle informatie over deze online cursus.

Kijk op de Agenda pagina voor alle cursussen (fysiek en online) die in deze periode worden georganiseerd.

Eerdere deelnemers aan deze cursus waren: mensen die samenleven met kippen, varkens, runderen, paarden, geiten, schapen of andere dieren; medewerkers van opvangcentra en kinderboerderijen; boeren en medewerkers van de veehouderij; medewerkers van de Dierenbescherming en andere dierenorganisaties; mensen van de “dierenpolitie”; dierenartsen en paraveterinairen; studenten Diergezondheid en Management; docenten diergedrag hogescholen en universiteiten; dierengedragstherapeuten en paardencoachen; omnivoren, vegetariërs en veganisten.

Eerdere deelnemers over deze cursus:

“Was weer een bijzonder leerzame cursus! Een cursus die in mijn optiek voor iedereen interessant is. Dank!”

“Het was zeer de moeite waard: een aanrader!”

“Bedankt voor de inspirerende cursus en ik verheug me weer op een volgende cursus.”

“Wederom een boeiende cursus met een hele leuke gezellige presentator! Top!”