Online cursus “Voelende dieren – Het gevoelsleven van dieren” oktober 2022

mei 27, 2022 door estebanrivas

In oktober zal psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas de cursus “Voelende dieren – Het gevoelsleven van dieren” ook organiseren in een online versie. Deze zal plaatsvinden in de vorm van 2 Zoom bijeenkomsten op dinsdag 18 oktober en donderdag 20 oktober. Elke bijeenkomst zal 4 uur duren en plaatsvinden van 11.00 tot 15.00 uur. De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over de gevoelens en emoties van dieren.

Beschrijving cursus:

Wat voor gevoelens en emoties hebben andere dieren dan mensen? Kúnnen ze eigenlijk wel iets voelen en ervaren, hebben ze een bewustzijn? Dit boeiende vraagstuk staat al lange tijd in de belangstelling van wetenschappers en filosofen. Tijdens deze cursus gaat Esteban Rivas in op de vraag of andere dieren net als mensen bewustzijn hebben, dat wil zeggen het vermogen om positieve en negatieve dingen te beleven en te ervaren, zoals pijn en plezier. Zijn dieren robotten zonder beleving of ervaren dieren sensaties en andere zaken net als wij bewust? De Franse filosoof René Descartes beweerde dat dieren geen bewustzijn konden bezitten. Ook het behaviorisme binnen de psychologie leidde ertoe dat het onderwerp bewustzijn taboe werd verklaard. Ook hedentendage zijn er nog denkers die geen bewustzijn toeschrijven aan dieren, vaak op grond van afwezigheid van ‘hogere’ cognitieve vermogens en taal. Daartegenover staan posities die de aanwezigheid van bewustzijn beargumenteren op grond van de analogieredenering en nauwkeurige studie van het zenuwstelsel en het gedrag van dieren. Zo zal Rivas de affectieve neurowetenschap van Jaak Panksepp behandelen, waaruit blijkt dat we met andere dieren een aantal hersenstructuren en neurochemie voor dezelfde emotionele systemen delen, zoals angst, agressie, sexuele lust, zorg en affectie, verdriet en speelsheid. En welke rol speelt het hormoon oxytocine bij het sociale gedrag van dieren? Rivas zal ook zijn eigen onderzoek behandelen naar het gebruik van emotie-gebaren door grote mensapen. Daarnaast zal er worden ingegaan op de concrete emoties van honden en allerlei andere dieren. Wat voor emoties kennen ze? Plezier, pijn, jaloezie, schuldgevoel, dankbaarheid? En zien we bij dieren ook gevoelens als trots, schaamte of wraak? Welke dieren lijken te rouwen om overleden soortgenoten? Kunnen ratten, honden en apen lachen en hebben ze humor? Kunnen dieren trauma’s oplopen? Hebben dieren ook een empathisch gevoel voor de ander? We zullen ingaan op emotionele besmetting en de vele recente studies naar besmettelijk geeuwen tussen dieren onderling. Ook kijken we naar verzoening en troost bij dieren en vormen van gerichte hulp aan een ander in nood. Spelen spiegelneuronen een rol bij empathie? En wat voor overeenkomsten bestaan er tussen mensen en andere dieren wat betreft het hebben van veranderde bewustzijnstoestanden, zoals dromen en het onder invloed zijn van psychofarmaca en drugs?

Deel 1. Dinsdag 18 oktober 2022.

Onderwerpen: Behandeling van het onderzoek van Rivas naar aangeleerde emotie-gebaren bij chimpansees en gorilla’s. Definitie en kenmerken van bewustzijn. Het analogie postulaat. Geschiedenis van het denken van mensen over bewustzijn bij andere dieren. Antropomorfisme, antroponegatie en antropofobie. Gevoelens, emoties en hersenen: Inleiding tot de affectieve neurowetenschap.

Deel 2. Donderdag 20 oktober 2022.

Onderwerpen: Empathie bij dieren: emotionele besmetting, gerichte hulp, verzoening en troost. Rouw bij dieren. Speelsheid en plezier. Verdere gevoelens en emoties bij dieren: trauma’s, jaloezie, trots, schaamte, schuldgevoel, dankbaarheid, wraak, etc. Veranderde bewustzijnstoestanden bij dieren: dromen en onder invloed zijn van drugs.

Voor dit in mei 2022 verschenen boek “Dierzaamheid” heeft Esteban Rivas het hoofdstuk “Het gevoelsleven van dieren” geschreven. Het hoofdstuk kan als voorbereiding voor deze cursusdag worden gelezen, maar dat is niet verplicht.

Voor wie? Deze cursus is bedoeld voor alle mensen die hun kennis willen vergroten over het bewustzijn, de gevoelens en emoties van honden en allerlei andere dieren. Daarnaast is de cursus ook zeer geschikt voor mensen die professioneel met dieren werken en voor studenten van verschillende opleidingen. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Alle deelnemers krijgen na afloop een persoonlijk digitaal certificaat van deelname.

Voertaal: De voertaal tijdens de cursus is Nederlands. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Kosten. Deelname aan de cursus kost 110 euro. Dit onderwijs is BTWvrij.

Korting voor mensen met minder draagkracht. Voor mensen met minder draagkracht, dat wil zeggen, mensen die moeten rondkomen van een inkomen rond het sociale minimum, bestaat er een speciale korting. Men betaalt dan 30 euro voor deelname aan de cursus.

Data en tijden. De cursus bestaat uit 2 Zoom bijeenkomsten op de volgende 2 data: dinsdag 18 oktober en donderdag 20 oktober 2022. Elke bijeenkomst begint om 11.00 en eindigt om 15.00 uur. Er zullen een drietal pauzes van 10 minuten per bijeenkomst zijn.

Benodigdheden voor deelname. Om deel te kunnen nemen aan deze online cursus heeft U een computer of tablet nodig, met een ingebouwde camera en microfoon. Daarnaast is een goed werkende internet verbinding van belang. Ook zult U vooraf het gratis programma Zoom Basic moeten downloaden via de webpagina http://www.zoom.us Als U zich heeft opgegeven, ontvangt U een uitgebreide uitleg hoe U Zoom moet downloaden en hoe U het programma tijdens de Zoom bijeenkomsten moet gebruiken.

Maximaal aantal deelnemers. We zullen tijdens deze cursus met maximaal 12 personen digitaal samenzijn. De docent en 11 deelnemers. Tijdens de Zoom bijeenkomsten zult U op Uw scherm dan Uzelf, de docent en de andere deelnemers kunnen zien en horen.

Opname cursus om deze later terug te kijken. De cursus zal worden opgenomen in de cloud van Zoom. Dit gebeurt om de deelnemers de mogelijkheid te geven om na afloop van de cursus deze nog eens terug te kunnen kijken. Ook kunnen deelnemers die onverwacht niet konden deelnemen aan 1 van de bijeenkomsten, of die technische problemen hadden, op die manier de bijeenkomsten terug kijken. Deelnemers kunnen tot 30 dagen na de cursus via een aparte link naar een Zoom webpagina met een wachtwoord toegang krijgen tot de opgenomen cursus. De deelnemers kunnen de cursus daarmee niet downloaden. Alles wat wordt opgenomen zal dus beperkt blijven tot de deelnemers en zal niet publiek worden gemaakt.

Aanmelden: U kunt zich eenvoudig opgeven door een emailbericht te sturen naar estebanyes@gmail.com of door onderstaand formulier in te vullen en te verzenden. U krijgt dan een emailbericht toegestuurd met daarin alle praktische details en een factuur voor Uw administratie.

Wilt U deze cursus liever fysiek volgen? Dat kan, want de inhoud van deze cursus wordt in de vorm van 1 cursusdag ook fysiek georganiseerd in Amsterdam op zaterdag 15 oktober. Klik hier voor alle informatie over deze fysieke cursus.

Eerdere deelnemers aan deze cursus waren: mensen die samenleven met 1 of meerdere dieren; dierenartsen en paraveterinairen; medewerkers van Dierenbescherming, WereldNatuurFonds en andere dierenorganisaties; mensen van de “dierenpolitie”; studenten psychologie, biologie, filosofie, biotechnologie, Animal Sciences en Dier(gezondheid) en Management; honden-, katten- en andere dierengedragstherapeuten; eigenaren en medewerkers van hondenscholen; medewerkers van hondenuitlaatservices; milieu adviseurs; medewerkers dierentuinen; medewerkers dierenopvangcentra en dierenasiels; omnivoren, vegetariërs en veganisten.

Eerdere deelnemers over deze cursus:

“Heel erg bedankt voor de interessante en plezierige cursus.”

“Ik heb enorm genoten van je cursus!”

“Vond het zeer geslaagd. Onverwacht en inspirerend.”

“Meer weten over het gevoelsleven van dieren? Dan wordt deze cursus warm aanbevolen!”

“Wat mij betreft een ‘must’ voor iedereen die (al is het zijdelings) werkt met dieren of anderszins verantwoordelijk is voor het welzijn van dieren.”

Cursusdag “Voelende dieren – Het gevoelsleven van dieren” fysiek in Amsterdam 15 oktober 2022

mei 27, 2022 door estebanrivas

Zijn mensen de enige dieren met gevoelens en emoties? Kunnen alleen wij mensen zaken als pijn en plezier voelen en ervaren of delen we die beleving met andere dieren? De wetenschappelijke studie van het gevoelsleven van mensen en andere dieren levert inmiddels heel veel informatie waarmee we de aanwezigheid van een gevoelsleven bij alle dieren goed kunnen beargumenteren. Maar wat voor gevoelens en emoties hebben andere dieren dan? Kunnen ze vrolijk zijn, verdrietig, angstig, boos, geil, speels, empathisch? Kom er alles over te weten tijdens de cursusdag “Voelende dieren – Het gevoelsleven van dieren” waarop psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas U een vrolijk en boeiend overzicht zal geven van wetenschappelijk onderzoek naar het gevoelsleven van dieren. De cursusdag wordt op zaterdag 15 oktober in Amsterdam georganiseerd. Bedoeld voor iedereen die meer wil weten over dieren.

Onderwerpen: Behandeling van het onderzoek van Rivas naar aangeleerde emotie-gebaren bij chimpansees en gorilla’s. Definitie en kenmerken van bewustzijn. Het analogiepostulaat. Geschiedenis van het denken van mensen over bewustzijn bij dieren. Antropomorfisme, antroponegatie en antropofobie. Gevoelens, emoties en hersenen: Inleiding tot de affectieve neurowetenschap. Empathie bij dieren: emotionele besmetting, gerichte hulp, verzoening en troost. Rouw bij dieren. Speelsheid en plezier. Verdere gevoelens en emoties bij dieren: trauma’s, jaloezie, trots, schaamte, schuldgevoel, dankbaarheid, wraak, etc. Veranderde bewustzijnstoestanden bij dieren: dromen en onder invloed zijn van drugs.

Omschrijving: Tijdens deze cursusdag gaat dr. Esteban Rivas in op de vraag of andere dieren net als mensen bewustzijn hebben, dat wil zeggen het vermogen om positieve en negatieve dingen te beleven en te ervaren, zoals pijn en plezier. Zijn dieren robotten zonder beleving of ervaren dieren sensaties en andere zaken net als wij bewust? De Franse filosoof René Descartes beweerde dat dieren geen bewustzijn konden bezitten. Ook het behaviorisme binnen de psychologie leidde ertoe dat het onderwerp bewustzijn taboe werd verklaard. Ook hedentendage zijn er nog denkers die geen bewustzijn toeschrijven aan dieren, vaak op grond van afwezigheid van ‘hogere’ cognitieve vermogens en taal. Daartegenover staan posities die de aanwezigheid van bewustzijn beargumenteren op grond van de analogieredenering en nauwkeurige studie van het zenuwstelsel en het gedrag van dieren. Zo zal Rivas de affectieve neurowetenschap van Jaak Panksepp behandelen, waaruit blijkt dat we met andere dieren een aantal hersenstructuren en neurochemie voor dezelfde emotionele systemen delen, zoals angst, agressie, sexuele lust, zorg en affectie, verdriet en speelsheid. Welke rol speelt het hormoon oxytocine bij het sociale gedrag van dieren? Rivas zal ook zijn eigen onderzoek behandelen naar het gebruik van emotie-gebaren door grote mensapen. Daarnaast zal er worden ingegaan op de concrete emoties van honden en allerlei andere dieren. Wat voor gevoelens en emoties kennen ze? Plezier, pijn, jaloezie, schuldgevoel, dankbaarheid? En zien we bij dieren ook gevoelens als trots, schaamte of wraak? Welke dieren lijken te rouwen om overleden soortgenoten? Kunnen ratten, honden en apen lachen en hebben ze humor? Kunnen dieren trauma’s oplopen? Hebben dieren ook een empathisch gevoel voor de ander? We zullen ingaan op emotionele besmetting en de vele recente studies naar besmettelijk geeuwen tussen dieren onderling. Ook kijken we naar verzoening en troost bij dieren en vormen van gerichte hulp aan een ander in nood. Spelen spiegelneuronen een rol bij empathie? En wat voor overeenkomsten bestaan er tussen mensen en andere dieren wat betreft het hebben van veranderde bewustzijnstoestanden, zoals dromen en het onder invloed zijn van psychofarmaca en drugs?

Voor wie? Deze cursusdag is bedoeld voor alle mensen die hun kennis willen vergroten over het bewustzijn, de gevoelens en emoties van dieren. Daarnaast is de cursus ook zeer geschikt voor mensen die professioneel met dieren werken en voor studenten van verschillende opleidingen. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Alle deelnemers krijgen na afloop een persoonlijk certificaat van deelname.

Voertaal: De voertaal tijdens de cursus is Nederlands. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Kosten. Deelname aan de cursusdag kost 70 euro. Dit onderwijs is BTWvrij.

Datum en tijd. De cursusdag wordt georganiseerd op zaterdag 15 oktober 2022 en begint om 11.30 en eindigt om 16.30 uur. De cursus wordt zonder lunch gegeven.

Locatie: Hoofdgebouw universiteit, De Boelelaan 1105 te Amsterdam. Deze locatie is goed te bereiken met auto en openbaar vervoer. Gratis parkeren is mogelijk op de Gustav Mahlerlaan en de A.J. Ernstlaan. Hulphonden zijn toegestaan in het gebouw.

Coronamaatregelen. De pandemie is nog niet voorbij, dus ook wij willen nog voorzichtigheid betrachten. Dat betekent dat wij aan de deelnemers zullen vragen zich te houden aan de basisregels (thuisblijven bij klachten, geen handen schudden, vaak de handen wassen, e.d.). Het dragen van een mondkapje is niet nodig, tenzij men dat zelf liever wil dragen. Ook zal er niet gewerkt worden met een coronatoegangsbewijs. Iedereen wordt gevraagd om zich vriendelijk en respectvol naar elkaar te gedragen en rekening te houden met elkaar. Mocht de overheid dit najaar onverhoopt toch nog verdergaande maatregelen invoeren waardoor deze cursus fysiek niet kan doorgaan, dan geldt Uw betaling als een tegoedbon voor deelname aan een toekomstige fysieke cursus zodra dat weer mogelijk is.

Wilt U deze cursusdag liever online volgen? Dat kan, want deze cursusdag wordt ook in de vorm van een online cursus in 2 Zoom bijeenkomsten georganiseerd op dinsdag 18 oktober en donderdag 20 oktober. Klik hier voor alle informatie over deze online cursus.

Eerdere deelnemers over deze cursus:

“Heel erg bedankt voor de interessante en plezierige cursus. Vond de interactie ook heel fijn.”

“Ik heb enorm genoten van je cursus!”

“Vond het zeer geslaagd. Onverwacht en inspirerend.”

“Meer weten over het gevoelsleven van dieren? Dan wordt deze cursus warm aanbevolen!”

“Boeiende spreker met een heel aangename stem. Dit is wel een aanrader… het zet je tot nadenken.”

“Ben jou zo dankbaar voor de cursus en de wijsheid die je overdraagt, je laat me zo nadenken, echt heel bijzonder.”

“Wat mij betreft een ‘must’ voor iedereen die (al is het zijdelings) werkt met dieren of anderszins verantwoordelijk is voor het welzijn van dieren.”

Cursus “Het gevoelsleven van dieren en onze ethiek ten opzichte van dieren” weer fysiek in Amsterdam juni juli 2022

april 13, 2022 door estebanrivas

Nu de zalen van de universiteit weer beschikbaar zijn keert ook de cursus “Het gevoelsleven van dieren en onze ethiek ten opzichte van dieren” weer terug in fysieke vorm op zaterdagen 25 juni en 2 juli in Amsterdam. Het is voor het eerst sinds de pandemie begon dat we de tweede cursusdag, over dierethiek, weer fysiek kunnen organisere. Deze dag, over de verschillende stromingen in de dierethiek en de discussie daarover met de deelnemers, was namelijk lastig om online te organiseren. We zijn blij dat we deze cursusdag nu eindelijk weer fysiek kunnen aanbieden.

Wat voor gevoelens en emoties hebben andere dieren dan mensen? Kúnnen ze eigenlijk wel iets voelen en ervaren, hebben ze een bewustzijn? Dit boeiende vraagstuk staat al lange tijd in de belangstelling van wetenschappers en filosofen. De aanwezigheid of niet van bewustzijn en een gevoelsleven bij dieren heeft ook gevolgen voor onze dierethiek, de manier waarop wij mensen met deze dieren om zouden moeten gaan. Hoe moeten we onze mededieren behandelen als we weten dat ze net als wij voelende wezens zijn? Wat zijn de verschillende posities die er bestaan over onze morele relatie met andere dieren? Zijn sommige dieren moreel belangrijker dan andere? In deze 2-daagse cursus op zaterdagen 25 juni en 2 juli zal psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek naar de gevoelens en emoties van dieren presenteren en behandelt hij de verschillende posities en stromingen binnen de dierethiek. De cursus is daarmee een geschikte introductie voor iedereen die meer wil weten over het bewustzijn en gevoelsleven van dieren en over de verschillende morele posities ten opzichte van onze mededieren. De cursus bestaat uit de volgende 2 cursusdagen, die ook afzonderlijk te volgen zijn.

Cursusdag 1: Bewustzijn, gevoelens en emoties bij dieren. Zaterdag 25 juni 2022.

Onderwerpen: Behandeling van het onderzoek van Rivas naar aangeleerde emotie-gebaren bij chimpansees en gorilla’s. Definitie en kenmerken van bewustzijn. Het anlogiepostulaat. Geschiedenis van het denken van mensenover bewustzijn bij dieren. Antropomorfisme, antroponegatie en antropofobie. Gevoelens, emoties en hersenen: Inleiding tot de affectieve neurowetenschap. Empathie bij dieren: emotionele besmetting, gerichte hulp, verzoening en troost. Rouw bij dieren. Speelsheid en plezier. Verdere gevoelens en emoties bij dieren: trauma’s, jaloezie, trots, schaamte, schuldgevoel, dankbaarheid, wraak, etc. Veranderde bewustzijnstoestanden bij dieren: dromen en onder invloed zijn van drugs.

Omschrijving: Tijdens deze cursusdag gaat dr. Esteban Rivas in op de vraag of andere dieren net als mensen bewustzijn hebben, dat wil zeggen het vermogen om positieve en negatieve dingen te beleven en te ervaren, zoals pijn en plezier. Zijn dieren robotten zonder beleving of ervaren dieren sensaties en andere zaken net als wij bewust? De Franse filosoof René Descartes beweerde dat dieren geen bewustzijn konden bezitten. Ook het behaviorisme binnen de psychologie leidde ertoe dat het onderwerp bewustzijn taboe werd verklaard. Ook hedentendage zijn er nog denkers die geen bewustzijn toeschrijven aan dieren, vaak op grond van afwezigheid van ‘hogere’ cognitieve vermogens en taal. Daartegenover staan posities die de aanwezigheid van bewustzijn beargumenteren op grond van de analogieredenering en nauwkeurige studie van het zenuwstelsel en het gedrag van dieren. Zo zal Rivas de affectieve neurowetenschap van Jaak Panksepp behandelen, waaruit blijkt dat we met andere dieren een aantal hersenstructuren en neurochemie voor dezelfdeemotionele systemen delen, zoals angst, agressie, sexuele lust, zorg en affectie, verdriet en speelsheid. Welke rol speelt het hormoon oxytocine bij het sociale gedrag van dieren? Rivas zal ook zijn eigen onderzoek behandelen naar het gebruik van emotie-gebaren door grote mensapen. Daarnaast zal er worden ingegaan op de concrete emoties van honden en allerlei andere dieren. Wat voor gevoelens en emoties kennen ze? Plezier, pijn, jaloezie, schuldgevoel, dankbaarheid? En zien we bij dieren ook gevoelens als trots, schaamte of wraak? Welke dieren lijken te rouwen om overleden soortgenoten? Kunnen ratten, honden en apen lachen en hebben ze humor? Kunnen dieren trauma’s oplopen? Hebben dieren ook een empathisch gevoel voor de ander? We zullen ingaan op emotionele besmetting en de vele recente studies naar besmettelijk geeuwen tussen dieren onderling. Ook kijken we naar verzoening en troost bij dieren en vormen van gerichte hulp aan een ander in nood. Spelen spiegelneuronen een rol bij empathie? En wat voor overeenkomsten bestaan er tussen mensen en andere dieren wat betreft het hebben van veranderde bewustzijnstoestanden, zoals dromen en het onder invloed zijn van psychofarmaca en drugs?

Cursusdag 2: Inleiding tot de dierethiek. Zaterdag 2 juli 2022.

Onderwerpen: Geschiedenis moreel denken over dieren. Utilisme: Peter Singer en dierenbevrijding. Deontologie: Tom Regan en dierenrechten. Bewustzijn als kriterium voor gelijkheid: egalitarisme en abolitionisme. De mens als moreel belangrijkste wezen. Feministische zorg dierethiek. Biocentrisme of Deep ecology. Het Great Ape Project en het Nonhuman Rights Project.

Omschrijving: Tijdens deze cursusdag zal dr. Rivas een overzicht geven van de belangrijkste stromingen op het gebied van de dierethiek. Na een korte uiteenzetting over filosofie en ethiek en een bespreking van de geschiedenis van het morele denken over dieren komen de belangrijkste hedendaagse filosofen aan bod. Peter Singer met zijn utilistische ethiek gericht op dierenbevrijding. Tom Regan die vanuit de deontologische ethiek pleit voor dierenrechten. Filosofen die de aanwezigheid van bewustzijn als voldoende voorwaarde voor morele consideratie zien en een egalitarisme tussen dieren en een abolitionisme van al het diergebruik voorstaan, zoals Gary Francione. Filosofen die een moreel onderscheid maken tussen mensen en andere dieren op grond van het menselijk taalvermogen, zoals Peter Carruthers. De feministische dierethiek die met de begrippen zorg en dialoog naar dieren kijkt. En het biocentrisme en de deep ecology, waar mensen en andere dieren onderdeel zijn van de biosfeer. Vragen die hierbij behandeld zullen worden zijn o.a.: Is het hebben van zelfbewustzijn van belang voor de manier waarop een dier behandeld dient te worden? Zijn sommige dieren vervangbaar? Wanneer is er sprake van speciesisme of soortisme, discriminatie op grond van soort? Wat zijn de argumenten voor gelijkheid tussen alle dieren? Hebben alle levende wezens een inherente waarde? Wat moet je doen als je in een reddingsboot zit met 3 andere mensen en 1 hond en eentje moet overboord omdat de boot dreigt te zinken? Tenslotte worden ook de recente projecten behandeld om sommige, meer op mensen lijkende dieren zoals mensapen, dolfijnen en olifanten gelijke rechten te geven: het Great Ape Project en het Nonhuman Rights Project. Is dat wel de juiste benadering? Zijn we dan niet alsnog bezig alle dieren langs de menselijke meetlat te leggen? En in hoeverre is intelligentie wel een moreel relevant vermogen? De deelnemers aan deze cursusdag kunnen vantevoren hun morele dilemma’s of vraagstukken toesturen waar zij mee in aanraking komen of vragen over hebben. Deze dilemma’s gaan dan gezamenlijk besproken worden waarbij we de verschillende stromingen uit de dierethiek zullen toepassen op de dilemma’s.

Voor wie? Deze cursus is bedoeld voor alle mensen die hun kennis willen vergroten over het bewustzijn, de gevoelens en emoties van honden en allerlei andere dieren, en die meer kennis willen verkrijgen en willen nadenken over dierethiek. Daarnaast is de cursus ook zeer geschikt voor mensen die professioneel met dieren werken en voor studenten van verschillende opleidingen. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Alle deelnemers krijgen na afloop een persoonlijk certificaat van deelname. Cursisten die alleen 1 cursusdag volgen krijgen een deelcertificaat.

Voertaal: De voertaal tijdens de cursus is Nederlands. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Kosten. Deelname aan de volledige cursus kost 130 euro. Deze cursus wordt een paar keer jaar georganiseerd. Men kan dan ook alleen deelnemen aan 1 van de 2 cursusdagen en de ontbrekende cursusdag later in het jaar volgen. Deelname aan een afzonderlijke cursusdag kost 65 euro. Dit onderwijs is BTWvrij.

Data en tijden. De cursus bestaat uit twee zaterdagen: 25 juni en 2 juli 2022. Elke cursusdag begint om 11.30 en eindigt om 16.30 uur. De cursus wordt zonder lunch gegeven.

Coronamaatregelen. De pandemie is nog niet voorbij, dus ook wij willen nog voorzichtigheid betrachten. Dat betekent dat wij aan de deelnemers zullen vragen zich te houden aan de basisregels (thuisblijven bij klachten, geen handen schudden, vaak de handen wassen, e.d.). Daarnaast zullen we tijdens de cursus het advies van de overheid volgen om nog steeds 1,5 meter afstand te houden. Het dragen van een mondkapje is niet nodig, tenzij men dat zelf liever wil dragen. Ook zal er niet gewerkt worden met een coronatoegangsbewijs. Tenslotte wordt iedereen gevraagd om zich vriendelijk en respectvol naar elkaar te gedragen en rekening te houden met elkaar.

Maximaal aantal deelnemers. Aangezien we de 1,5 meter afstand nog zullen aanhouden, geldt er voor deze cursus een maximum van 20 personen. De cursus zal worden gegeven in een collegezaal waar normaal 60 mensen in kunnen. Door een maximum van 20 mensen in te stellen kan iedereen een zitplaats hebben en toch 1,5 meter afstand van elkaar houden. Mensen uit hetzelfde huishouden hoeven natuurlijk geen afstand van elkaar te houden.

Wilt U deze cursus liever online volgen? Dat kan alleen voor het onderdeel over het gevoelsleven van dieren (cursusdag 1). Daarover wordt een online cursus georganiseerd in de vorm van 2 Zoom bijeenkomsten op dinsdag 28 juni en donderdag 30 juni. Klik hier voor alle informatie over deze online cursus.

Eerdere deelnemers over deze cursus:

“Heel erg bedankt voor de interessante en plezierige cursus. Vond de interactie ook heel fijn.”

“Ik heb enorm genoten van je cursus!”

“Vond het zeer geslaagd. Onverwacht en inspirerend.”

“Meer weten over het gevoelsleven van dieren? Dan wordt deze cursus warm aanbevolen!”

“Boeiende spreker met een heel aangename stem. Dit is wel een aanrader… het zet je tot nadenken.”

“Ben jou zo dankbaar voor de cursus en de wijsheid die je overdraagt, je laat me zo nadenken, echt heel bijzonder.”

“Wat mij betreft een ‘must’ voor iedereen die (al is het zijdelings) werkt met dieren of anderszins verantwoordelijk is voor het welzijn van dieren.”

Online cursus “Voelende mededieren – Het gevoelsleven van dieren” januari 2022

november 12, 2021 door estebanrivas

In januari zal psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas de cursus “Voelende mededieren – Het gevoelsleven van dieren” organiseren in een online versie. Deze keer zal die plaatsvinden in een weekend in de vorm van 2 Zoom bijeenkomsten op zaterdag 22 januari en zondag 23 januari 2022. Elke bijeenkomst zal 4 uur duren en plaatsvinden van 11.00 tot 15.00 uur. De cursus is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over de gevoelens en emoties van onze mededieren.

Beschrijving cursus:

Deel 1. Zaterdag 22 januari 2022.

Deel 2. Zondag 23 januari 2022.

Voertaal: De voertaal tijdens de cursus is Nederlands. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Kosten. Deelname aan de cursus kost 100 euro. Dit onderwijs is BTWvrij.

Data en tijden. De cursus bestaat uit 2 Zoom bijeenkomsten op de volgende 2 data: zaterdag 22 januari en zondag 23 januari. Elke bijeenkomst begint om 11.00 en eindigt om 15.00 uur. Er zullen een drietal pauzes van 10 minuten per bijeenkomst zijn.

Eerdere deelnemers over deze cursus:

“Heel erg bedankt voor de interessante en plezierige cursus.”

“Ik heb enorm genoten van je cursus!”

“Vond het zeer geslaagd. Onverwacht en inspirerend.”

“Meer weten over het gevoelsleven van dieren? Dan wordt deze cursus warm aanbevolen!”

“Wat mij betreft een ‘must’ voor iedereen die (al is het zijdelings) werkt met dieren of anderszins verantwoordelijk is voor het welzijn van dieren.”

Cursus “Communicatie en taal bij dieren” januari 2017

november 17, 2016 door estebanrivas

De afgelopen jaren heeft dr. Rivas aan meerdere universiteiten in het land voor het Hoger Onderwijs Voor Ouderen (HOVO) met succes de cursus “Communicatie en taal bij dieren. Recente ontwikkelingen in wetenschappelijk onderzoek” gegeven, waarin hij de wetenschappelijke stand van zaken bespreekt over de natuurlijke communicatie van allerlei dieren en de resultaten die uit taalonderzoek met verschillende dieren zijn voortgekomen. Deze cursus is nu beschikbaar voor mensen van alle leeftijden in de vorm van een 2-daagse cursus op twee opeenvolgende zaterdagen in januari 2017.

Het paard Slimme Hans, begin 20e eeuw Berlijn.

Beschrijving cursus: Vogels zingen, honden blaffen en kikkers kwaken: overal communiceren dieren. In het dierenrijk vindt communicatie op allerlei manieren plaats. Op een gegeven moment in de evolutie heeft dierlijke communicatie zich ontwikkeld tot menselijke taal. De vraag die wetenschappers en filosofen al lange tijd bezig houdt, is of de mens daarbij een eenzame positie heeft als het enige wezen met taal. Vanaf begin twintigste eeuw is er veel onderzoek gedaan waarbij werd getracht om allerlei dieren (delen van) de menselijke taal aan te leren. Daarnaast is men steeds verder gekomen in het onderzoek naar de natuurlijke communicatie van dieren. In deze cursus gaan we de stand van zaken behandelen op het gebied van het onderzoek naar communicatie en taal bij dieren. De cursus biedt u een breed overzicht, waarbij op kritische wijze het communicatie- en taalonderzoek met dieren wordt behandeld. De cursus bestaat uit de volgende 2 cursusdagen, die ook afzonderlijk te volgen zijn.

Cursusdag 1. Zaterdag 14 januari 2017.

Onderwerpen: Communicatie en menselijke taal: Kenmerken en definities. De taalontwikkeling van kinderen. De alarmkreten van meerkatten en prairiehonden. De communicatie en dansen van honingbijen. De zang en roepen van vogels. De natuurlijke communicatie van grote mensapen.

Wat delen deze prairie honden elkaar mee over roofdieren in hun alarmkreten?

Omschrijving: Tijdens de eerste dag behandelen we de verschillende vormen van communicatie die er bestaan. Om een goed onderscheid te kunnen maken tussen dierlijke communicatie en menselijke taal, gaan we in op de kenmerken van de menselijke taal. We behandelen de relatie tussen taal en hersenen en bekijken hoe taal zich ontwikkelt bij menselijke kinderen. Ook kijken we naar de interpretatie van dierlijke communicatie: alleen een uiting van passies en emoties, of kunnen dieren ook verwijzen naar verschillende zaken in de wereld? Wat voor informatie over roofdieren delen meerkatten, prairiehonden en olifanten in hun verschillende alarmkreten mee aan hun soortgenoten? Is er een voorloper van syntaxis of structuurregels te zien in de combinaties van deze alarmroepen? Ook behandelen we de boeiende dansen van honingbijen, waarmee bijen elkaar informatie geven over geschikte voedsellocaties. Vervolgens gaan we in op de communicatie van vogels. Alle vogelsoorten hebben verschillende soorten roepen: om contact te houden, emoties te uiten, alarm te slaan. Hoe herkent U deze roepen? Daarnaast zingen zangvogels, papegaaien en kolibries liederen met een specifieke opbouw en functie, die ze leren van hun ouders. Wat zijn hier de overeenkomsten met menselijke taal? En hoe communiceren onze naaste verwanten, de grote mensapen? In de laatste decennia is veel bekend geworden over de verschillende vormen van communicatie van chimpansees, bonobo’s, gorilla’s en orang-oetans. We behandelen de communicatieve waarde van de gezichtsuitdrukkingen van de grote mensapen, hun specifieke vocalisaties en de communicatieve gebaren waar grote mensapen van nature gebruik van maken.

Cursusdag 2. Zaterdag 21 januari 2017.

Onderwerpen: Taalonderzoek met grote mensapen, dolfijnen, zeeleeuwen en papegaaien. Begrip menselijke communicatieve signalen door honden en andere dieren. Taalonderzoek met honden.

Omschrijving:

De chimpansee Tatu maakt het gebaar voor BLACK

Al meer dan een eeuw is in allerlei, vaak controversiële, onderzoeken, geprobeerd om dieren een menselijke taal aan te leren. Zo zijn chimpansees en andere mensapen gebruikt in experimenten om ze gesproken woorden te laten uitspreken. Ook probeerde men chimpansees, gorilla’s en orang-oetans gebaren te leren om met mensen te communiceren. Beroemde apen zoals de chimpansee Washoe en de gorilla Koko leerden met succes tientallen gebaren. Maar vervolgens onstond de apentaalcontroverse, want in hoeverre is hier eigenlijk sprake van taal? We gaan in op de methodologische valkuilen bij dit soort onderzoek en de fouten in interpretaties en conclusies die gemaakt kunnen worden. We behandelen ook het eigen onderzoek van dr. Rivas met deze talige apen. Daarnaast gaan we in op het onderzoek waarbij Kanzi en andere bonobo’s communiceren d.m.v. geometrische symbolen (lexigrammen). Vervolgens gaan we in op het taalonderzoek met andere dieren dan apen: Kunnen dolfijnen en zeeleeuwen opdrachten uitvoeren die door mensen worden gegeven door middel van gebaren? Kunnen papegaaien met mensen communiceren door menselijke woorden uit te spreken? En wat begrijpen honden en andere dieren van onze communicatie, zoals wijzen en blikrichting? Tenslotte laat recent onderzoek zien dat sommige honden honderden menselijke woorden voor allerlei objecten kunnen begrijpen.

Na deze cursus heeft U een nieuwe kijk op de manier waarop dieren communiceren en heeft U inzicht in de vraag in hoeverre we van taal kunnen spreken bij andere dieren. Naast verrassende inzichten in de dieren om ons heen krijgt U ook een beeld van de soms hoog oplopende controverses op dit gebied.

Voor wie? De cursus is bedoeld voor iedereen die is geïnteresseerd in de communicatie van dieren en de uitkomsten van het taalonderzoek met dieren. Daarnaast is deze geschikt voormensen die professioneel met dieren werken en voor studenten van verschillende opleidingen. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die worden getoond ondertiteld zijn. Alle deelnemers krijgen na afloop een persoonlijk certificaat van deelname. Cursisten die alleen 1 cursusdag volgen krijgen een deelcertificaat.

Kosten. Deelname aan de volledige cursus kost 100 euro. Deelname aan een afzonderlijke cursusdag kost 50 euro. Deze prijzen zijn inclusief BTW.

Korting voor minder draagkrachtigen. Voor minder draagkrachtigen bestaat er een korting. Op vertoon van een studentenkaart (van alle opleidingen) of een stadspas (of equivalente kaart van andere steden dan Amsterdam) betaalt men 50 euro voor de volledige cursus of 25 euro per afzonderlijke cursusdag.

Data en tijden. De cursus bestaat uit twee zaterdagen: 14 en 21 januari 2017. Elke cursusdag begint om 11.30 en eindigt om 16.30 uur. De cursus wordt zonder lunch gegeven.

Locatie: Hoofdgebouw Vrije Universiteit, De Boelelaan 1105 te Amsterdam. Deze locatie is goed te bereiken met auto en openbaar vervoer. Gratis parkeren is mogelijk op de Gustav Mahlerlaan en de A.J. Ernstlaan.

Aanmelden: U kunt zich eenvoudig opgeven door een emailbericht te sturen naar estebanyes@gmail.com of door onderstaand formulier in te vullen en te verzenden. U krijgt dan een emailbericht toegestuurd met daarin alle praktische details en een factuur voor Uw administratie.

HOVO cursussen zomer najaar 2016

maart 10, 2016 door estebanrivas

Ook dit jaar keert psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas terug bij het Hoger Onderwijs Voor Ouderen (hoger onderwijs bedoeld voor mensen in de leeftijd van 50 jaar en ouder) met cursussen aan verschillende universiteiten in het land. Voor de Seniorenacademie Hovo Groningen geeft Rivas een zomercursus van 4 colleges aan de Rijksuniversiteit Groningen, met als titel “De sociale intelligentie van dieren.” Voor Hovo Amsterdam geeft hij in het najaar de cursus van 4 colleges “Communicatie en Taal bij Dieren.” Hieronder vindt U de beschrijving van beide cursussen.

Zomercursus “De sociale intelligentie van dieren” in Groningen

Esteban Rivas keert deze zomer terug bij de Seniorenacademie Hovo Groningen met een volledig nieuwe cursus over de sociale intelligentie van dieren. De lokatie zal de Rijksuniversiteit Groningen zijn of de afdeling in Haren (onder Groningen). De cursus zal plaatsvinden op de dinsdagmiddag, van 13.00 tot 15.00 uur. De data van de 4 colleges zijn 28 juni, 5, 12 en 19 juli.

Omschrijving cursus:

In de wetenschap vindt de afgelopen decennia veel nieuw onderzoek plaats naar de sociale intelligentie van dieren. Men dacht vroeger dat dieren niet in staat waren om te denken in termen van ‘een ander’. Sinds de cognitieve revolutie uit de jaren ’70 van de vorige eeuw is dat beeld echter veranderd en zien we nu allerlei boeiende studies plaatsvinden die aangeven dat de sociale intelligentie van dieren behoorlijk groot is. In deze cursus behandelen we deze onderzoeken. We beginnen bij zelfbewustzijn: in hoeverre is een dier in staat zichzelf te onderscheiden van de rest van de wereld? En waaraan herkennen dieren elkaar als individu? Dan behandelen we onderzoek op het gebied van sociaal leren: hoe leert een dier door de sociale observatie van een ander? Zijn ze zelfs in staat om de handelingen van een ander te imiteren? Vervolgens gaan we in op de vele nieuwe onderzoeken op het gebied van Theory of Mind: in hoeverre is een dier in staat een ander mentale toestanden zoals zien, horen en weten toe te schrijven? De meningen van wetenschappers lopen hierover uiteen, want mogelijk snapt een dier niets van de mentale toestanden van een ander en heeft het alleen regels geleerd op basis van het lezen van gedrag van een ander. We eindigen de cursus met de vraag in hoeverre dieren ook de gevoelsmatige toestanden van een ander begrijpen en of we dan ook vormen van empathisch gedrag bij dieren aantreffen. Na deze cursus bent U op de hoogte van de belangrijkste vraagstukken en ontdekkingen op het gebied van de sociale intelligentie van dieren.

Een gaai, behorend tot de familie van de kraaiachtigen.

Allerlei dieren zullen aan bod komen tijdens de cursus, met een focus op de diersoorten waarvan de sociale intelligentie het meest onderzocht wordt: grote mensapen, dolfijnen, olifanten, honden, ratten en kraaiachtigen.

Indeling in colleges:

College 1. Zelfbewustzijn en herkenning van individuen.

Om enig begrip van de ander te kunnen hebben moet een dier onderscheid kunnen maken tussen zichzelf en de rest van de wereld. In dit college behandelen we het wetenschappelijk onderzoek naar zelfbewustzijn bij dieren. Aan bod komen de spiegelproeven en onderzoek naar metacognitie bij dieren. Vervolgens kijken we naar de herkenning van individuen door dieren. Hoe onderscheiden dieren hen bekende individuen en hoe lang blijven ze zich deze dieren nog herinneren?

College 2. Sociaal leren, cultuur en samenwerking.

Aziatische olifant moeder en kalf

In dit college bekijken we wat dieren leren door sociale observatie van een ander. We behandelen welke dieren in staat zijn tot het imiteren van de handelingen van een ander. Ook gaan we in op de vraag of dieren ook cultuur hebben, in de zin dat er specifieke gedragstradities bestaan bij verschillende geografisch gescheiden groepen dieren? En wat zien we aan samenwerking bij dieren? Welke dieren maken coalities en allianties met groepsgenoten? En is er sprake van een echte arbeidsverdeling bij bv. de gezamenlijke jacht?

College 3. Theory of Mind: Toeschrijven van mentale toestanden aan een ander.

In dit derde college behandelen we het recentelijk opgekomen onderzoeksveld van Theory of Mind bij dieren: in hoeverre schrijven dieren elkaar mentale toestanden toe? Letten dieren op wat een ander kan zien of horen? Begrijpen ze de doelen, intenties en verlangens van een ander? Bedriegen dieren elkaar? En hebben ze door wat een ander weet of niet weet?

College 4. Empathie.

800px-Chimpanzees_in_Uganda_(5984913059) In het laatste college gaan we dan in op de vraag of dieren ook de gevoelsmatige en emotionele toestanden van een ander begrijpen en in hoeverre we kunnen spreken van empathie bij dieren. Welke dieren helpen elkaar in nood? Welke dieren troosten een gestresste soortgenoot? En kunnen we ook spreken van rouw bij dieren als een dierbare is overleden?

Praktische informatie: De prijs voor deelname aan deze cursus is 85 euro. De inschrijving is nu geopend. Klik hier om naar de webpagina te gaan waar men zich kan inschrijven. De uiterste inschrijvingsdatum is 14 juni 2016.

Najaarscursus “Communicatie en taal bij dieren” voor Hovo Amsterdam

Bij Hovo Amsterdam aan de Vrije Universiteit Amsterdam zal Esteban Rivas in oktober de cursus “Communicatie en taal bij dieren. Recente ontwikkelingen in wetenschappelijk onderzoek” geven, waarin hij de wetenschappelijke stand van zaken zal bespreken over de natuurlijke communicatie van allerlei dieren en de resultaten die uit taalonderzoek met verschillende dieren zijn voortgekomen. De cursus zal plaatsvinden op de woensdagmiddag, van 13.30 tot 16.00 uur. De data van de 4 colleges zijn als volgt: 5, 12, 19 en 26 oktober.

Omschrijving cursus:

Vogels zingen, honden blaffen en kikkers kwaken: overal communiceren dieren. In het dierenrijk vindt communicatie op allerlei manieren plaats. Op een gegeven moment in de evolutie heeft dierlijke communicatie zich ontwikkeld tot menselijke taal. De vraag die wetenschappers en filosofen al lange tijd bezig houdt, is of de mens daarbij een eenzame positie heeft als het enige wezen met taal. Vanaf begin twintigste eeuw is er veel onderzoek gedaan waarbij werd getracht om allerlei dieren (delen van) de menselijke taal aan te leren. Daarnaast is men steeds verder gekomen in het onderzoek naar de natuurlijke communicatie van dieren. Recent onderzoek onder allerlei diersoorten heeft inmiddels een schat aan inzichten over communicatie en taal bij dieren opgeleverd. Deze cursus biedt u een breed overzicht, waarbij op kritische wijze het communicatie- en taalonderzoek met dieren wordt behandeld. Na deze cursus heeft u een nieuwe kijk op hoe dieren communiceren en heeft u inzicht in de vraag in hoeverre we van taal kunnen spreken. Naast verrassende inzichten in de dieren om ons heen krijgt u ook een beeld van de soms hoog oplopende controverses op dit gebied.

De chimpansee Tatu maakt het gebaar voor BLACK

Indeling in colleges:

College 1. Communicatie en menselijke taal.

Waaruit bestaat menselijke taal? Is dierlijke communicatie alleen een uiting van emoties, of verwijzen dieren ook naar externe zaken in de wereld?

College 2. Taalonderzoek met grote mensapen.

Wat zijn de resultaten van allerlei, vaak controversiële onderzoeken, waarin is geprobeerd mensapen woorden, gebaren of geometrische symbolen te leren? Ook het onderzoek van de docent komt aan bod.

College 3. Communicatie- en taalonderzoek met vogels.

Solsort copy Vogels hebben allerlei roepen met verschillende functies. Hoe herkent u deze? Daarnaast zingen veel vogels liederen. Wat zijn hier de overeenkomsten met taal? En wat zijn de resultaten van het taalonderzoek met de papegaai Alex?

College 4. Communicatie- en taalonderzoek met dolfijnen, zeeleeuwen en honden.

Wat zijn de resultaten van het taalonderzoek met dolfijnen en zeeleeuwen? Welke dieren snappen onze menselijke communicatieve signalen, zoals wijzen en blikrichting? En we eindigen met taalonderzoek met honden: hoeveel menselijke woorden kunnen honden begrijpen?

Praktische informatie: De prijs voor deelname aan deze cursus is 105 euro. Klik hier om naar de webpagina te gaan waar men zich kan inschrijven. De uiterste inschrijvingsdatum is 29 september 2016.

Tot ziens dit jaar in Groningen en Amsterdam!

Cursus “De intelligentie van dieren” april 2016

december 12, 2015 door estebanrivas

In april 2016 organiseert het Instituut voor Dieren in Filosofie en Wetenschap weer de cursus over de intelligentie van alle dieren. In 4 cursusdagen op de zaterdag zal aan de Vrije Universiteit Amsterdam een up to date overzicht gegeven worden van het wetenschappelijke onderzoek naar de intelligentie of cognitie van dieren.

Beschrijving cursus:

Het paard Slimme Hans, begin 20e eeuw Berlijn.

De intelligentie of cognitie van dieren houdt de wetenschap al lange tijd bezig. Zo was Charles Darwin van mening dat veel dieren een behoorlijke intelligentie hebben en zag hij een continuïteit in de mentale vermogens tussen mensen en andere dieren. De wetenschappelijke studie van dierlijke intelligentie heeft ook een onstuimige geschiedenis gehad. Men begon met onbetrouwbare anekdotes en maakte zich geregeld schuldig aan antropomorfisme: het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan andere dieren. Daarna domineerde het behaviorisme de discussie met de stelling dat mentale vermogens niet wetenschappelijk te bestuderen zijn. Sinds de cognitieve revolutie in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw heeft het onderzoek naar de cognitie van dieren een hoge vlucht genomen en zijn er allerlei opzienbarende ontdekkingen gedaan over de intelligentie van allerlei dieren. Zo blijken honden uit te blinken in sociale intelligentie. De grote mensapen delen veel van onze cognitieve vermogens en hebben bijvoorbeeld een behoorlijk begrip van de waarneming, intenties en kennis van een ander. Onder de vogels blijken met name de kraaiachtigen en papegaaiachtigen slimme dieren te zijn die goed zijn in het oplossen van allerlei problemen. Maar ook over allerlei andere dieren die we vroeger als domme wezens zagen wordt door onderzoek steeds meer bekend. In deze cursus gaan we in op al het onderzoek naar de intelligentie van dieren en krijgt U een goede kennismaking met dit onderzoeksgebied. Per cursusdag worden andere aspecten van intelligentie behandeld en zal een up-to-date overzicht worden gegeven van de resultaten van het onderzoek op die gebieden. De cursus zal U een heel ander beeld geven van waar dieren qua intelligentie toe in staat zijn en zal U met andere ogen laten kijken naar de dieren met wie we de aarde delen. Essentiële kennis voor iedereen die van dieren houdt.

Programma cursus

De cursus bestaat uit de volgende 4 cursusdagen.

Cursusdag 1. Zaterdag 9 april 2016.

Onderwerpen: Geschiedenis van het denken over en het onderzoek naar dierlijke intelligentie. Symbolen en taalonderzoek. Cognitie in communicatie.

De chimpansee Tatu maakt het gebaar voor BLACK.

Omschrijving: Hoe heeft men in de loop van de geschiedenis gekeken naar de intelligentie van dieren? Van Aristoteles tot Descartes, Darwin, het behaviorisme en de cognitieve revolutie. Introductie van de belangrijkste onderzoeksinstituten waar het onderzoek naar de intelligentie van dieren plaatsvindt. Vervolgens behandelen we het taalonderzoek met allerlei dieren, aangezien dit type onderzoek mede de cognitieve revolutie heeft ingeleid en de wetenschap veel heeft geleerd over de mentale vermogens van dieren. Aan bod komt het taalonderzoek met grote mensapen: gesproken taal experimenten, gebarentaalonderzoek en experimenten met geometrische symbolen of lexigrammen (inclusief het eigen onderzoek van dr. Rivas met gebarende mensapen). De belangrijke les van het paard Slimme Hans. Taalonderzoek met dolfijnen, zeeleeuwen en grijze roodstaartpapegaaien. Taalonderzoek met honden: hoeveel menselijke woorden kan een hond begrijpen? Daarnaast behandelen we nieuw onderzoek op het gebied van communicatie: Wat zien we aan cognitie in de natuurlijke communicatie van dieren? Overdracht van informatie in de alarmkreten van allerlei dieren. Bijendansen, waarmee honingbijen elkaar geschikte voedsellokaties doorgeven.

Cursusdag 2. Zaterdag 16 april 2016.

Onderwerpen: De relatie tussen hersenen en cognitie. Basale intelligentie: Object permanentie. Concepten. Cognitie over relaties tussen objecten. Geheugen. Herkennen van individuen. Zelfbewustzijn.

Een gaai, behorend tot de familie van de kraaiachtigen.

Omschrijving: Wat voor relatie bestaat er tussen hersenen en cognitie? Zijn dieren met grotere hersenen ook meer intelligent? Basale intelligentie: Welke dieren hebben het besef dat een object of een persoon blijft bestaan, ook als die even niet meer waarneembaar is? Kunnen dieren als duiven concepten vormen van “mens” en “duif”? Wat voor cognitie over de relaties tussen verschillende objecten zien we bij dieren? Welke dieren zijn in staat om te zien welke voorwerpen hetzelfde zijn of juist verschillend? Hebben ze een concept van “groter” of “kleiner”? Hoe goed is het geheugen van dieren? En hoe groot is het lange termijn geheugen van dieren? Kunnen ze bekende dieren jaren of zelfs tientallen jaren later nog herkennen? Kunnen kraaien zich herinneren welke mens hen jaren geleden ving om hen te ringen? Hoe herkennen dieren gezichten en individuen? En is er ook sprake van een episodisch geheugen bij dieren, waarbij ze zich specifieke gebeurtenissen kunnen herinneren? En wat zien we aan anticipatie en het maken van plannen voor de toekomst bij dieren? Zelfbewustzijn: Wat zijn basale vormen van zelfbewustzijn? Welke dieren zijn in staat zichzelf te herkennen in spiegels?

Cursusdag 3. Zaterdag 23 april 2016.

Onderwerpen: Quantitatieve cognitie: hoeveelheden onderscheiden en tellen. Ruimtelijke cognitie. Causale cognitie op fysiek gebied. Werktuigen: gebruik en constructie. Sociaal leren, imitatie en cultuur.

Moeder en kalf Aziatische olifant.

Omschrijving: Welke dieren kunnen verschillende hoeveelheden van elkaar onderscheiden? Kunnen ze tellen? En hoe is de tijdperceptie van dieren? Ruimtelijke cognitie: Hebben dieren een cognitieve kaart van de fysieke omgeving in hun hoofd? Wat zijn hun navigatievermogens en kunnen ze efficient reizen? Hoe groot is het ruimtelijke geheugen van grote mensapen en voedsel verbergende vogels? Causale cognitie: Wat snappen dieren van natuurkundige wetten en de oorzakelijke verbanden op fysiek gebied? Weten ze bv. aan welk touw ze moeten trekken om voedsel binnen te halen? Hoe goed zijn ze in het oplossen van problemen en hebben ze inzicht in hoe ze voedsel uit ingewikkelde apparaten moeten halen? Welke dieren maken werktuigen en hoe gebruiken ze die? Hoe leren dieren van elkaar door elkaar te observeren? Welke dieren zijn in staat tot het imiteren van een ander? En kunnen we bij dieren ook spreken van cultuur, de overdracht van specifieke gedragstradities bij geografisch gescheiden groepen?

Cursusdag 4. Zaterdag 30 april 2016.

Omschrijving: Hoe groot is de sociale intelligentie van dieren? Welke dieren hebben een begrip van de visuele of auditieve waarneming van een ander? Volgen ze de blik van een ander? Letten ze er bij communicatie op dat de ander hen kan zien of horen? Houden ze ook rekening met de kennis van een ander, wat een ander wel of niet kan weten? Letten kraaiachtigen erop of anderen hen kunnen zien als ze hun voedsel verbergen? Snappen dieren de intenties of doelen van een ander? En kunnen dieren elkaar dingen leren en hebben ze daarin een begrip van een gebrek aan kennis bij de ander? Hoe goed zijn dieren in het begrijpen van onze menselijke communicatieve signalen zoals wijzen en blikrichting? Kunnen dieren elkaar bedriegen? En zijn ze in staat tot empathie: het zich kunnen verplaatsen in een ander? Welke dieren helpen elkaar, verzoenen en troosten elkaar na een conflict en vertonen prosociaal of altruïstisch gedrag? En wat zien we aan rouw bij dieren na het overlijden van een dierbare?

Welke dieren komen aan bod in de cursus?

Prairiehonden.

Primaten: grote mensapen en allerlei andere apen. Andere zoogdieren: honden, katten, paarden, schapen, varkens, geiten, ratten, prairiehonden, dolfijnen, zeeleeuwen, olifanten. Vogels: zangvogels, duiven, papegaaiachtigen: grijze roodstaartpapegaaien, kaketoe’s en kea’s, kraaiachtigen: raven, kraaien, gaaien en roeken. Met reptielen, amfibieen en vissen is nog maar weinig intelligentie-onderzoek uitgevoerd, maar de studies die plaatsvinden zullen behandeld worden. En tenslotte ongewervelde dieren: koppotigen als octopussen en inktvissen, insecten als honingbijen, wespen, fruitvliegjes en mieren.

Geen cursusboek

Bij deze cursus zullen we niet werken met een specifiek cursusboek, aangezien er op dit moment geen geschikte boeken bestaan die een compleet en up-to-date overzicht geven van de intelligentie van alle dieren. Wel zullen er per cursusdag gerichte literatuurverwijzingen worden gegeven.

Cursusdagen zijn afzonderlijk te volgen

Aangezien het lastig kan zijn om de mogelijkheid te hebben om aan alle 4 de cursusdagen achterelkaar deel te nemen, is de cursus zo ingericht dat iedere cursusdag afzonderlijk te volgen is. Deze cursus zal een paar keer per jaar worden gegeven. Zo kan men 1 of meerdere cursusdagen bij deze aankomende cursus in april volgen en later in het jaar deelnemen aan de ontbrekende cursusdagen. Ook kan men naar keuze alleen die cursusdagen volgen over die onderwerpen waar men in geïnteresseerd is.

Koolmees

Voor wie? De cursus is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in de intelligentie van dieren, of men nu wel of niet zelf een huishouden deelt met een dier. Daarnaast is deze zeer geschikt voor mensen die professioneel met dieren werken. Een specifieke vooropleiding is niet vereist. Wel is het handig als men passief Engels kan begrijpen, aangezien niet alle filmpjes die zullen worden getoond ondertiteld zijn.

Certificaat Instituut. Alle deelnemers krijgen na afloop een persoonlijk certificaat van deelname van het Instituut voor Dieren in Filosofie en Wetenschap. Mensen die niet aan de hele cursus deelnemen, maar aan 1 of meerdere afzonderlijke cursusdagen krijgen een deelcertificaat.

Kosten. Deelname aan de volledige cursus kost 200 euro. Deelname aan een afzonderlijke cursusdag kost 50 euro per cursusdag.

Korting voor minder draagkrachtigen. Voor minder draagkrachtigen bestaat er een korting. Op vertoon van een studentenkaart (van alle opleidingen) of een Stadspas (of equivalente kaart van andere gemeenten dan Amsterdam) betaalt men 100 euro voor de volledige cursus of 25 euro per afzonderlijke cursusdag.

Tijden. Elke cursusdag duurt 5 uur en begint om 11.30 en eindigt om 16.30 uur. De cursus wordt zonder lunch gegeven.

Cursus “De intelligentie van dieren” november 2015

september 17, 2015 door estebanrivas

Het laatste educatieve evenement dat het Instituut voor Dieren in Filosofie en Wetenschap in 2015 organiseert is de cursus over de intelligentie van alle dieren. In 4 cursusdagen in november zal aan de Vrije Universiteit Amsterdam een up to date overzicht gegeven worden van het wetenschappelijke onderzoek naar de intelligentie of cognitie van dieren.

Beschrijving cursus:

Het paard Slimme Hans, begin 20e eeuw Berlijn.

De intelligentie of cognitie van dieren houdt de wetenschap al lange tijd bezig. Zo was Charles Darwin van mening dat veel dieren een behoorlijke intelligentie hebben en zag hij een continuïteit in de mentale vermogens tussen mensen en andere dieren. De wetenschappelijke studie van dierlijke intelligentie heeft ook een onstuimige geschiedenis gehad. Men begon met onbetrouwbare anekdotes en maakte zich geregeld schuldig aan antropomorfisme: het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan andere dieren. Daarna domineerde het behaviorisme de discussie met de stelling dat mentale vermogens niet wetenschappelijk te bestuderen zijn. Sinds de cognitieve revolutie in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw heeft het onderzoek naar de cognitie van dieren een hoge vlucht genomen en zijn er allerlei opzienbarende ontdekkingen gedaan over de intelligentie van allerlei dieren. Zo blijken honden uit te blinken in sociale intelligentie. De grote mensapen delen veel van onze cognitieve vermogens en hebben bijvoorbeeld een behoorlijk begrip van de waarneming, intenties en kennis van een ander. Onder de vogels blijken met name de kraaiachtigen en papegaaiachtigen slimme dieren te zijn die goed zijn in het oplossen van allerlei problemen. Maar ook over allerlei andere dieren die we vroeger als domme wezens zagen wordt door onderzoek steeds meer bekend. In deze cursus gaan we uitgebreid in op al het onderzoek naar de intelligentie van dieren. Per cursusdag worden andere aspecten van intelligentie behandeld en zal een up-to-date overzicht worden gegeven van de resultaten van het onderzoek op die gebieden. De cursus zal U een heel ander beeld geven van waar dieren qua intelligentie toe in staat zijn en zal U met andere ogen laten kijken naar de dieren met wie we de aarde delen. Essentiële kennis voor iedereen die van dieren houdt.

Programma cursus

De cursus bestaat uit de volgende 4 cursusdagen.

Cursusdag 1. Zaterdag 7 november 2015.

Onderwerpen: Geschiedenis van het denken over en het onderzoek naar dierlijke intelligentie. Cognitie in communicatie. Symbolen en taalonderzoek.

De chimpansee Tatu maakt het gebaar voor BLACK

Omschrijving: Hoe heeft men in de loop van de geschiedenis gekeken naar de intelligentie van dieren? Van Aristoteles tot Descartes, Darwin, het behaviorisme en de cognitieve revolutie. Introductie van de belangrijkste onderzoeksinstituten waar het onderzoek naar de intelligentie van dieren plaatsvindt. Wat zien we aan cognitie in de natuurlijke communicatie van dieren? Informatie overdracht in de alarmkreten van allerlei dieren. Bijendansen, waarmee honingbijen elkaar geschikte voedsellokaties doorgeven. Taalonderzoek met grote mensapen: gesproken taal experimenten, gebarentaalonderzoek en experimenten met geometrische symbolen of lexigrammen (inclusief het eigen onderzoek van dr. Rivas met gebarende mensapen). Het paard Slimme Hans. Taalonderzoek met dolfijnen, zeeleeuwen en grijze roodstaartpapegaaien. Taalonderzoek met honden: hoeveel menselijke woorden kan een hond begrijpen?

Cursusdag 2. Zaterdag 14 november 2015.

Een gaai, behorend tot de familie van de kraaiachtigen.

Cursusdag 3. Zaterdag 21 november 2015.

Aziatische olifant moeder en kalf

Omschrijving: Welke dieren kunnen verschillende hoeveelheden van elkaar onderscheiden? Kunnen ze tellen? Ruimtelijke cognitie: Hebben dieren een cognitieve kaart van de fysieke omgeving in hun hoofd? Wat zijn hun navigatievermogens en kunnen ze efficient reizen? Hoe groot is het ruimtelijke geheugen van grote mensapen en voedsel verbergende vogels? Causale cognitie: Wat snappen dieren van natuurkundige wetten en de oorzakelijke verbanden op fysiek gebied? Weten ze bv. aan welk touw ze moeten trekken om voedsel binnen te halen? Hoe goed zijn ze in het oplossen van problemen en hebben ze inzicht in hoe ze voedsel uit ingewikkelde apparaten moeten halen? Welke dieren maken werktuigen en hoe gebruiken ze die? Hoe leren dieren van elkaar door elkaar te observeren? Welke dieren zijn in staat tot het imiteren van een ander? En kunnen we bij dieren ook spreken van cultuur, de overdracht van specifieke gedragstradities bij geografisch gescheiden groepen?

Cursusdag 4. Zaterdag 28 november 2015.

Onderwerpen: Sociale intelligentie. Theory of Mind: Begrip van het visuele/auditieve perspectief van een ander. Begrip van de intenties en kennis van een ander. Begrip van menselijke communicatieve signalen. Bedrog, empathie, altruïsme en rouw.
Omschrijving: Hoe groot is de sociale intelligentie van dieren? Welke dieren hebben een begrip van de visuele of auditieve waarneming van een ander? Volgen ze de blik van een ander? Letten ze er bij communicatie op dat de ander hen kan zien of horen? Houden ze ook rekening met de kennis van een ander, wat een ander wel of niet kan weten? Letten kraaiachtigen erop of anderen hen kunnen zien als ze hun voedsel verbergen? Snappen dieren de intenties of doelen van een ander? En kunnen dieren elkaar dingen leren en hebben ze daarin een begrip van een gebrek aan kennis bij de ander? Hoe goed zijn dieren in het begrijpen van onze menselijke communicatieve signalen zoals wijzen en blikrichting? Welke dieren wijzen zelf ook? Kunnen dieren elkaar bedriegen? En zijn ze in staat tot empathie: het zich kunnen verplaatsen in een ander? Welke dieren helpen elkaar, verzoenen en troosten elkaar na een conflict en vertonen altruïstisch gedrag? Hebben dieren een gevoel voor rechtvaardigheid en eerlijke verdeling? En wat zien we aan rouw bij dieren na het overlijden van een dierbare?

Welke dieren komen aan bod in de cursus?

Hoe slim zijn honden eigenlijk?

Geen cursusboek

Cursusdagen zijn afzonderlijk te volgen

Aangezien het lastig kan zijn om de mogelijkheid te hebben om aan alle 4 de cursusdagen achterelkaar deel te nemen, is de cursus zo ingericht dat iedere cursusdag afzonderlijk te volgen is. De cursus zal vanaf 2015 een paar keer per jaar worden gegeven. Zo kan men 1 of meerdere cursusdagen bij deze aankomende cursus in november volgen en in 2016 deelnemen aan de ontbrekende cursusdagen. Ook kan men naar keuze alleen die cursusdagen volgen over die onderwerpen waar men in geïnteresseerd is.

Zangvogels zingen liederen, maar hebben ook allerlei roepen waarmee ze communiceren.

Kosten. Deelname aan de volledige cursus kost 200 euro. Deelname aan een afzonderlijke cursusdag kost 50 euro per cursusdag. Studenten met een studentenkaart betalen 100 euro voor de hele cursus of 25 euro per cursusdag.

Tijden. Elke cursusdag duurt 5 uur en begint om 11.30 en eindigt om 16.30 uur. De cursus wordt zonder lunch gegeven.

Programma September en Oktober 2015

augustus 5, 2015 door estebanrivas

Het Instituut voor Dieren in Filosofie en Wetenschap organiseert in september en oktober weer een interessant programma over de intelligentie, het bewustzijn, de gevoelens en emoties van dieren. Hieronder vindt U het overzicht, met links naar verdere informatie over de betreffende evenementen. Alle evenementen vinden plaats op de zaterdag en worden gehouden in het Hoofdgebouw van de Vrije Universiteit Amsterdam. Het programma staat open voor iedere belangstellende die diens kennis over dieren wil vergroten.

CURSUS “DE INTELLIGENTIE VAN HONDEN”

Voor de laatste keer dit jaar zal begin september de cursus “De intelligentie van honden” worden georganiseerd voor iedereen die meer wil weten over de intelligentie van honden. Tijdens deze cursus gaan we uitgebreid in op alle recente en boeiende studies naar de intelligentie of cognitie van honden. Van sociale tot fysieke intelligentie. Als cursusboek gebruiken we De wijsheid van honden van dr. Brian Hare. De cursus bestaat uit 2 cursusdagen en vindt plaats op zaterdagen 5 en 12 september 2015. De cursusdagen beginnen om 11.30 en eindigen om 16.30 uur. Kosten bedragen 100 euro voor de volledige cursus van 2 dagen of 50 euro per afzonderlijke cursusdag. Studenten met studentenkaart betalen 50 euro voor de volledige cursus of 25 euro per afzonderlijke cursusdag. Klik hier voor meer informatie over de inhoud van de cursus en hoe U zich kunt aanmelden.

DIERLIJKE HERFSTLEZINGEN

Eind september en in oktober worden er drie Dierlijke Herfstlezingen georganiseerd. De lezingen gaan over de volgende onderwerpen.

Zaterdag 26 september 2015: Bewustzijn en emoties bij dieren. Een overzicht van de discussie over bewustzijn bij dieren en van wetenschappelijk hersenen- en gedragsonderzoek m.b.t. gevoelens en emoties bij dieren.

Zaterdag 10 oktober 2015: Theory of Mind en empathie bij dieren. Wat snappen honden en andere dieren van de mentale toestanden van een ander, zoals zien, horen en weten? En wat zien we aan empathie en prosociaal gedrag bij honden en andere dieren?

Zaterdag 17 oktober 2015: Inleiding tot de dierethiek. Introductie tot de belangrijkste stromingen in de dierethiek: hoe moeten we met andere dieren omgaan?

De Dierlijke Herfstlezingen worden gegeven op een zaterdagmiddag, van 12.30 tot 15.30 uur. Kosten voor deelname zijn 40 euro per lezing en 20 euro voor studenten met een studentenkaart. Klik hier voor meer informatie over de inhoud van de Dierlijke Herfstlezingen en hoe U zich kunt aanmelden.

KINDERCOLLEGE “DIEREN KUNNEN OOK DENKEN EN VOELEN”

Op zaterdag 3 oktober 2015, de dag vóor Dierendag, zal voor de derde keer een speciaal college worden georganiseerd voor kinderen in de leeftijd van 8 t/m 12 jaar met volwassen begeleiding. De titel is “Dieren kunnen ook denken en voelen” en bestaat uit een vrolijk overzicht van wat de wetenschap allemaal heeft ontdekt over de intelligentie en het gevoelsleven van alle dieren. Van de slimheid van honden tot de emoties in de gezichtsuitdrukkingen van mensapen. Het college begint om 12.30 en eindigt om 14.30 uur. Kosten voor deelname zijn 7,50 euro per kind en 12,50 euro per volwassene. Klik hier voor meer informatie over het kindercollege en om U aan te melden.

Cursussen voor mensen van 50 jaar en ouder

Psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas geeft dit najaar ook nog 3 cursussen voor het Hoger Onderwijs Voor Ouderen (HOVO) aan universiteiten op verschillende locaties in het land. Let op: Alleen mensen van 50 jaar en ouder kunnen zich hiervoor inschrijven.

Voor Hovo Leeuwarden zal dr. Rivas de uitgebreide cursus “De wetenschappelijke studie naar de cognitie van dieren. Van slimme vogels en knappe apen” geven, waarbij U een overzicht zult krijgen van meer dan 100 jaar onderzoek naar de intelligentie van alle dieren, van ongewervelden, honden, katten tot en met mensapen. Deze cursus vindt plaats in 8 colleges op de donderdagmiddag, van 24 september t/m 19 november.

Voor Hovo Alkmaar zal Esteban Rivas de cursus “De intelligentie van honden” geven in 4 colleges op de dinsdagmiddag, van 6 oktober t/m 3 november.

Voor Hovo Brabant lokatie Eindhoven zal hij ook de cursus “De intelligentie van honden” geven, daar in 5 colleges, ook op de dinsdagmiddag, van 17 november t/m 15 december.

Klik hier voor meer informatie over deze Hovo cursussen en hoe U zicht daarvoor kunt aanmelden.

Tot ziens deze Herfst!

Hovo cursussen zomer en najaar 2015

mei 20, 2015 door estebanrivas

Ook dit jaar geeft psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas weer meerdere cursussen voor het Hoger Onderwijs Voor Ouderen (HOVO) aan verschillende universiteiten in het land. Een aantal jaren geleden is het Hoger Onderwijs Voor Ouderen ontstaan om kwaliteitscursussen op universitair of hbo-niveau aan te bieden aan mensen van 50 jaar en ouder zodat zij zich verder kunnen ontwikkelen en ontplooien, onder het motto “Je bent nooit te oud om te leren.” In de afgelopen 5 jaar heeft Esteban Rivas met veel plezier cursussen voor deze doelgroep gegeven en is hij getroffen geraakt door de leergierigheid van deze mensen en de bijzondere situatie om zijn nieuwe kennis over te dragen aan mensen die soms ver in de tachtig zijn. Deze zomer en dit najaar zal Esteban Rivas 4 cursussen geven voor het HOVO onderwijs. In Groningen, Alkmaar en Eindhoven zal hij de cursus “De intelligentie van honden” geven. In Leeuwarden zal de cursus “De wetenschappelijke studie naar de cognitie van dieren” worden gegeven. Hieronder vindt U de omschrijving en de praktische details van deze cursussen.

Cursus “De intelligentie van honden”

Omschrijving: Al meer dan 15.000 jaar leven wij mensen samen met honden. Sinds 20 jaar vinden er aan allerlei universiteiten over de wereld nieuwe studies plaats naar de intelligentie van deze trouwe viervoeters. Daaruit blijkt dat honden veel slimmer zijn dan we tot nu toe dachten. Honden blinken vooral uit in sociale intelligentie, waardoor ze ook zeer goed met mensen kunnen samenleven. In deze cursus gaan we uitgebreid deze nieuwe studies naar de intelligentie of cognitie van honden behandelen. Als cursusboek gebruiken we het in 2013 verschenen boek De Wijsheid van Honden. Over intelligentie en gedrag van ons meest geliefde huisdier van Brian Hare van het Duke Canine Cognition Center. We zullen ingaan op o.a. de volgende vragen: Wat snappen honden van het zien, horen en weten van mensen? Hoe goed zijn ze in het begrijpen en interpreteren van onze communicatieve signalen, zoals wijzen en blikrichting? Wat voor rol speelt de domesticatiegeschiedenis van honden hierin? Hoeveel menselijke woorden kunnen honden begrijpen? Hoe groot is hun vermogen tot sociaal leren en zijn ze in staat tot imitatie? En hoe ver reikt hun intelligentie over de fysieke wereld en de causale verbanden tussen objecten? Met deze cursus krijgt U een goed overzicht van wat de wetenschap aan nieuwe ontdekkingen doet over de intelligentie van honden en zult U ook een beter beeld van honden krijgen.

Indeling colleges:

College 1: De domesticatie van honden en hun begrip van menselijke communicatieve signalen.
College 2: De communicatie van honden en taalonderzoek met honden.
College 3: Begrip door honden van het zien, horen en weten van mensen. De fysieke intelligentie van honden.
College 4: Sociale intelligentie: Sociaal leren en imitatie. Samenwerking en empathie.

Onderwijsvorm: hoorcolleges met veel beeldmateriaal en filmpjes en ruimte voor vragen en discussie.

Groningen Deze zomer zal deze cursus worden gegeven voor de Senioren Academie HOVO Groningen. De colleges zullen worden gegeven op een donderdagmiddag van 13.00 tot 15.00 uur aan de Rijksuniversiteit Groningen. De colleges vinden plaats op de volgende data: 25 juni, 2, 9 en 16 juli. De prijs voor deelname is 85 euro. U kunt zich nog tot 11 juni inschrijven voor deze cursus. Klik hier om U in te schrijven. Let op: Deze cursus is inmiddels volgeboekt, maar U kunt zich nog wel inschrijven voor de wachtlijst (mogen sommigen hun aanmelding nog annuleren). De inschrijving voor deze cursus op de onderstaande locaties is nog wel open.

Alkmaar Dit najaar zal deze cursus worden gegeven voor HOVO Alkmaar. De colleges zullen worden gegeven op een dinsdagmiddag van 13.15 tot 15.45 uur aan de Hogeschool Inholland Alkmaar. De colleges zullen plaatsvinden op de volgende data: 6, 13 en 27 oktober en 3 november. De prijs voor deelname aan de cursus is 120 euro. Klik hier om U in te schrijven.

Eindhoven Ook in Brabant zal de cursus “De intelligentie van honden” dit najaar worden gegeven voor HOVO Brabant in de lokatie Eindhoven. De colleges zullen worden gegeven op een dinsdagmiddag aan de Technische Universiteit Eindhoven. De cursus zal daar in 5 colleges worden gegeven op de volgende data: 17 en 24 november, 1, 8 en 15 december. De prijs voor deelname aan deze cursus is 135 euro. Klik hier om U in te schrijven.

Cursus “De wetenschappelijke studie naar de cognitie van dieren. Van slimme vogels en knappe apen” Omschrijving: De intelligentie of cognitie van dieren houdt de wetenschap al lange tijd bezig. Zo was Charles Darwin van mening dat veel dieren een behoorlijke intelligentie hebben en zag hij een continuïteit in mentale vermogens tussen mensen en andere dieren. De wetenschappelijke studie van dierlijke cognitieve vermogens heeft ook een onstuimige geschiedenis gehad. Men begon met onbetrouwbare anekdotes en maakte zich geregeld schuldig aan antropomorfisme: het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan andere dieren. Daarna domineerde het behaviorisme de discussie met de stelling dat mentale vermogens niet wetenschappelijk te bestuderen zijn. Sinds de cognitieve revolutie in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw heeft het onderzoek naar de cognitie van dieren een hoge vlucht genomen en zijn er allerlei opzienbarende ontdekkingen gedaan over de intelligentie van allerlei dieren. Zo blijken honden uit te blinken in sociale intelligentie. De grote mensapen delen veel van onze cognitieve vermogens en hebben bijvoorbeeld een behoorlijk begrip van de waarneming, intenties en kennis van een ander. Onder de vogels blijken met name de kraaiachtigen en papegaaiachtigen slimme dieren te zijn die goed zijn in het oplossen van allerlei problemen. Maar ook over allerlei andere dieren die we vroeger als domme wezens zagen wordt door onderzoek steeds meer bekend. In deze cursus gaan we uitgebreid in op al het onderzoek naar de intelligentie van dieren, van ongewervelde dieren tot en met apen.

Indeling colleges:

Een gaai, behorend tot de familie van de kraaiachtigen.

College 1. Inleiding. Wat is intelligentie? Geschiedenis denken over en onderzoek naar dierlijke intelligentie. Descartes, Darwin, Romanes, Lloyd Morgan. Behaviorisme. Cognitieve revolutie. Presentatie belangrijkste huidige onderzoeksinstituten.
College 2. Cognitie in communicatie. Symbolen en taalonderzoek.
College 3. De relatie tussen hersenen en cognitie. Basale intelligentie: Object permanentie.
College 4. Concept formatie studies. Cognitie over de relaties tussen objecten. Geheugen en anticipatie. Herkennen van individuen. Zelfbewustzijn.
College 5. Quantitatieve cognitie: hoeveelheden onderscheiden. Ruimtelijke cognitie. Causale cognitie op fysiek gebied.
College 6. Werktuigen: gebruik en constructie. Sociaal leren en imitatie. Cultuur en samenwerking.
College 7. Sociale intelligentie. Theory of Mind: toeschrijven van mentale toestanden aan een ander: zien, horen, willen en weten.
College 8. Sociale intelligentie. Onderwijzen en begrip van false belief. Begrip van de emoties van een ander: empathie. Rouw.

Onderwijsvorm: hoorcolleges met veel beeldmateriaal en filmpjes en ruimte voor vragen en discussie. Deze cursus zal dit najaar voor de Seniorenacademie HOVO Groningen-Friesland-Drenthe gegeven worden aan de lokatie in Leeuwarden. De colleges zullen worden gegeven op een donderdagmiddag van 13.15 tot 15.00 uur aan de Stenden Hogeschool in Leeuwarden. De acht colleges zullen plaatsvinden op de volgende data: 24 september, 1, 8, 15 en 29 oktober, 5, 12 en 19 november. De prijs voor deelname aan de cursus is 156 euro. Klik hier om U voor deze cursus in te schrijven. De uiterste inschrijfdatum is 10 september 2015.

Tot ziens deze zomer in Groningen of dit najaar in Leeuwarden, Alkmaar of Eindhoven!